ITA speelt Hollywood-script over Freud

Regisseur Ivo van Hove brengt vanaf zondag als eerste ooit een stuk op de planken dat de legendarische Franse filosoof en auteur Jean-Paul Sartre schreef over de wereldvermaarde psycholoog Sigmund Freud. Het was eigenlijk bedoeld voor verfilming in Hollywood.

Sartre schreef het script circa zestig jaar geleden voor regisseur John Huston (bekend van onder meer The Misfits met Marilyn Monroe), maar de originele versie van het script over de neuroloog en grondlegger van de psychoanalyse is tot recent in een la blijven liggen. Internationaal Theater Amsterdam (ITA) gaat het onder de simpele titel Freud uitvoeren in samenwerking met Het Toneelhuis in Antwerpen, eerst in Amsterdam en daarna in genoemde Belgische stad. De 31-jarige Vlaming Stef Aerts speelt Freud.

De voorstelling laat zien hoe Freud tot zijn revolutionaire psychoanalyse kwam, ook door zelfonderzoek, en hoe hij met zijn patiënten werkte. Sartre, de voorman van de spraakmakende stroming existentialisme, kreeg in 1958 het verzoek van Huston om een script te schrijven over Freud voordat de zielenknijper beroemd was. Sartre hapte toe omdat hij op zwart zaad zat.

Hij ging er helemaal in op en uiteindelijk was het script er: genoeg voor maar liefst zeven uur film. Huston zag het aanvankelijk nog best zitten, maar dan moest Sartre het wel inkorten. Die begon vol goede moed, maar uiteindelijk was het hele verhaal nog langer dan voorheen. Er waren hele extra scènes bijgekomen en ook nog eens nieuwe personages.

Waar het Sartre puur om de inhoud ging, lette Huston op de commerciële haalbaarheid. De regisseur zag er geen brood meer in. Hij maakte nog wel een film naar een eigen bewerking van Sartres tekst, The Secret Passion, maar de Franse auteur wilde zijn naam toen al voor geen goud meer op de aftiteling hebben.

Volgens ITA beschreef Sartre op milde wijze een oprechte en eenzame zoektocht van iemand die alles op het spel zet om de waarheid te achterhalen en daarbij net zo meedogenloos is voor zichzelf als voor zijn patiënten. Van Hove ziet de - nu dik twee uur durende - productie ook als een sociaal drama. In het Wenen waar de Joodse Freud actief was, groeide het antisemitisme en de wetenschapper dacht daarom dat hij daarom beter moest zijn dan alle anderen.