Jaarlijks verliezen zo'n 12.000 kinderen en jongeren een ouder

Jaarlijks verliezen gemiddeld ruim 12.000 kinderen en jongeren onder de 25 jaar een ouder, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van een analyse. Afgelopen decennia nam dat aantal vanwege de stijgende levensverwachting geleidelijk af, maar in coronatijd was weer sprake van een stijging. Ruim 1300 jongeren verloren in 2020 en 2021 een ouder aan Covid-19.

Ruim 2 procent van de kinderen en jongeren tot 25 jaar was eind 2021 halfwees. Het gaat om zo'n 100.000 jongeren. 64.000 van hen verloren hun vader in hun jeugd en bijna 35.000 hun moeder.

Binnen deze laatste groep werd het overlijden de afgelopen drie jaar het vaakst veroorzaakt door 'nieuwvormingen'. Dat is een verzamelnaam voor met name kanker, maar ook bijvoorbeeld goedaardige gezwellen. Zo'n 60 procent van de overleden moeders van kinderen en jongeren stierf hieraan. 5 procent maakte zelf een einde aan het leven, 100 gevallen per jaar.

Vaders van kinderen en jongeren overleden ook het vaakst aan kanker of andere nieuwvormingen, maar wel minder vaak dan moeders: in 40 procent van de gevallen. Bij 8 procent van de vaders was zelfdoding de doodsoorzaak, 275 gevallen per jaar.

Het CBS heeft voor de analyse de begrippen 'juridische vader' en 'juridische moeder' gehanteerd. Een juridische moeder is de vrouw uit wie het kind is geboren, die het kind heeft geadopteerd, de duomoeder die het kind heeft erkend of de duomoeder van wie de rechter het ouderschap heeft vastgesteld. Een juridische vader is de echtgenoot of geregistreerde partner van de moeder op het moment dat het kind geboren werd, de man die het kind heeft erkend of geadopteerd of de man van wie de rechter het vaderschap heeft vastgesteld.

Het verliezen van een ouder op jeugdige leeftijd kan van grote invloed zijn op de rest van iemands leven, vertelt onderzoeker van het CBS Ruben van Gaalen. Het ontbreken van een ouder bij het opgroeien kan effect hebben op het welzijn van het kind, dat verdrietig is of hulp van de ouder mist. Ook kan het negatieve gevolgen hebben voor de welvaart van een kind: er valt mogelijk een inkomen weg. Het statistiekbureau heeft de analyse uitgevoerd omdat er vaak vragen binnenkomen over het aantal jongeren dat (half)wees is.