Jorts column: De ethiek van thuis studeren en werken

Ruim anderhalf jaar lever ik een innerlijke strijd op het gebied van een aantal ethische dilemma’s. Sinds het moment dat ik digitaal onderwijs kreeg op mijn middelbare school, ben ik mij volledig gaan focussen op zelfstudie. Ik zag een kans! Digitaal onderwijs bood mij de mogelijkheid om ‘nee’ te zeggen tegen het huidige onderwijssysteem en ‘ja’ te zeggen tegen mij eigen leermethode.

Dit heeft echter veel gevraagd van mijn discipline en zelfstandigheid. Want, wat doe je als leerling met ineens zóveel vrijheid? Tegelijkertijd ging het bedrijfsleven ook over op de digitale wereld. Mijn houvast, ritme en routines waren van de aardbodem verdwenen. Hoe kun je in de huidige dualiteit van het leven – de offline en online wereld – nog steeds grip houden op een goede balans, een evenwichtig bestaan en een stabiele geest?

Ritme door mijn vingers heen geglipt

Door jezelf een spiegel voor te houden op een aantal ethische dillema’s. Laat ik beginnen met mijzelf een spiegel voor te houden. Hoe ben ik omgegaan met de vrijheid van digitaal onderwijs? Ik heb geen enkele les meer gevolgd van de docent. Ik was niet van de radar verdwenen, want ik had goed contact met mijn mentor en schoolleiding. Echter, het sociale leven was ik kwijtgeraakt, mijn ritme was door mijn vingers heen geglipt en het ambitieuze voornemen om elke ochtend zelf aan school te zitten, had al gauw het karakter van een Nieuwjaars-voornemen. Eigenlijk zonder het door te hebben, was school ontzettend belangrijk voor mijn dagelijkse activiteiten. Het bood mij een ritme, een planning en daarmee grip op de week. En die grip was ik compleet verloren.

Daartegenover stond wel een voordeel: meer tijd om te besteden aan mijn eigen dromen, passies en ambities. Ik heb een aantal mooie stappen kunnen zetten, waardoor ik nu fulltime kan focussen op mijn eigen onderneming. Ondertussen had ik een aantal aansluitende weken geblokt voor mijn examens en ben ik geslaagd met voortreffelijke cijfers. Mijn gymnasiumdiploma heb ik dus nog steeds in juni in ontvangst mogen nemen. De prijs die ik heb betaald voor de vrijheid die ik heb gekregen, is dat ik nog steeds af en toe moeite heb met het vinden van een goed ritme en een goede balans. Voor scholieren en studenten die digitaal onderwijs volgen is een belangrijke reflectie-vraag: “Hoe ga ik om met de vrijheid en welke gevolgen heeft dit op mijn dagelijks ritme?”

Balans thuiswerken en kantoorwerken

In het bedrijfsleven zie ik dezelfde dilemma’s en kan dezelfde reflectie-vraag worden gesteld met het oog op de vrijheid van het thuiswerken. Hoe makkelijk is het om nét even wat langer in bed te blijven liggen, uitgebreider te lunchen en iets eerder te stoppen met werk? Ook tijdens het thuiswerken wordt er veel discipline en zelfstandigheid vereist. Ik denk zelfs meer dan thuis studeren, aangezien de gevolgen van een al dan niet goed werkritme ook betrekking heeft op het bedrijf waarvoor je werkt en je collega’s. De gevolgen van een slecht studieritme zijn slechts voor eigen rekening. Het is goed om als bedrijf stil te staan bij dit soort dilemma’s en gezamenlijk met de collega’s te kijken naar een goede balans tussen thuiswerken en kantoorwerken. Het is daarbij nuttig om richting te geven aan hoe je thuiswerkdag eruitziet. Hoe starten jullie de dag op? Is het prima om tussendoor even een rondje te lopen? Mag je ook in de avond werken in plaats van alleen overdag? Hoe ziet de vrijheid van het thuiswerken er bij jouw organisatie uit en hoe ga je als medewerker hiermee om?

Ik zie het bij veel medewerkers ook een andere kant op gaan, waarbij ze juist veel meer thuis doen dan op kantoor en zichzelf af en toe een beetje vergeten. Dat is ook een belangrijke spiegel voor mezelf. Ik vind het lastig om thuis te werken, omdat ik iedere seconde productief wil zijn. Ik vergeet af en toe om te lunchen en te dineren, sport steeds minder en werk door tot in de late avonduren. Vooral omdat ik thuis niet weg kan van de werkvloer. Door de weeks is thuis mijn werkvloer. Dan verlies ik compleet het verschil tussen relaxen en werken uit het oog. De dualiteit van het huidige werk- en studieleven, waarbij er een balans moet worden gevonden tussen offline en online werken, is niet makkelijk. We leren er alleen wel ontzettend veel van. We leren onszelf beter kennen, ontwikkelen meer discipline en zelfstandigheid en gaan effectiever met onze tijd om. Blijf jezelf alleen wel vragen stellen. Heb ik een goed balans gevonden? Werk ik thuis en op kantoor even productief? Ben ik goed voor mezelf, mijn werkgever en mijn collega’s of verlies ik soms één van deze onderwerpen uit het oog?

Ik ben benieuwd hoe jij de offline en online wereld met elkaar combineert en tegen welke uitdagingen jij aanloopt.

Jort Verhage is de hofnar van bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen. Hij treedt op als spreker en dagvoorzitter, spreekt de onverbloemde waarheid en geeft gevraagd en ongevraagd advies.