Kaag en Van Gennip loven Anton de Kom bij herdenkingen

Vicepremier Sigrid Kaag en minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) spraken vrijdag lovende woorden over Anton de Kom (1898-1945) bij slavernijherdenkingen in respectievelijk Arnhem en Zoetermeer. Hij schreef in de jaren dertig het boek Wij slaven van Suriname. Daarin werd deze geschiedenis verteld vanuit het perspectief van de tot slaaf gemaakten en hun nazaten. Dat was uniek voor die tijd.

"Vorige week bood het kabinet officieel excuses aan zijn nazaten aan, en dat werd tijd ook", zei Kaag. De Kom groeide op in Suriname en verhuisde in 1921 naar Nederland. In 1932 keerde hij weer terug naar zijn moederland. De linkse activist werd daar in de gaten gehouden en werd snel het land uitgezet door de autoriteiten, om nooit meer terug te keren. In de Tweede Wereldoorlog zat hij bij het verzet. In 1945 kwam hij om het leven in een concentratiekamp.

Van Gennip zei dat de publicatie van De Koms boek een "schokgolf" teweeg bracht. "De slavernij was in 1873 dan wel helemaal afgeschaft, racisme en discriminatie bleven bestaan. Meestal openlijk en onbeschaafd."

Niet eerder stond een Nederlands kabinet zo uitgebreid stil bij het slavernijverleden als dit jaar. Koning Willem-Alexander zal zaterdag een toespraak houden bij een herdenking in het Oosterpark in Amsterdam, waarbij ook Rutte aanwezig zal zijn. Dan is het precies 150 jaar geleden dat een einde kwam aan de slavernij onder Nederlands bewind. Ingewijden verwachten dat de koning de vorig jaar uitgesproken excuses van de premier zal herhalen. Bijna de hele kabinetsploeg laat zich vrijdag en zaterdag overal in het land, op de Caraïbische eilanden en in Suriname zien bij herdenkingen.

Lang werd het einde van de slavernij alleen kleinschalig herdacht in Nederland, vaak in besloten kring. In de jaren negentig begon een comité in Amsterdam een jaarlijkse herdenking te organiseren, waarna ook andere steden volgden. "Al die dappere mensen, degenen die we bij naam kennen, en degenen die anoniem zijn, hebben er door de eeuwen heen samen voor gezorgd dat een belangrijk hoofdstuk uit onze geschiedenis, dat van de slavernij en de kolonisatie, nu voor iedereen een volledig verhaal wordt", zei Van Gennip in Zoetermeer.