Kabinet publiceert plan nareizigers dat tot coalitieruzie leidde

Justitieminister Dilan Yeşilgöz heeft de details bekendgemaakt van het plan voor een maximumaantal nareizigers waar vorige week woensdag een discussie over oplaaide in de coalitie, wat uiteindelijk uitmondde in de val van het kabinet. Het idee was om maandelijks niet meer dan tweehonderd nareizigers van oorlogsvluchtelingen toe te staan. Een van de opties die op tafel lag, was om juist weer extra vluchtelingen toe te laten in een jaar met weinig nareizigers.

Woensdagavond sloeg de sfeer om in de coalitieonderhandelingen over migratie toen premier Mark Rutte onder andere dreigde het plan over nareizigers voor te leggen voor een stemming in de ministerraad. Dat is zeer ongebruikelijk omdat coalitiepartijen normaal gesproken tot een consensus proberen te komen. Met name de ChristenUnie was verbolgen over het voor hen onacceptabele plan en de harde toon die de premier aansloeg, maar ook CDA en D66 waren verontwaardigd.

De onderhandelaars blijken te hebben gesproken over meerdere varianten, waarin telkens een maximum zou worden afgesproken van tweehonderd nareizigers van oorlogsvluchtelingen per maand. Dit zou dan wel of niet in combinatie zijn met een wachttijd van twee jaar, voordat gezinshereniging kan plaatsvinden.

Een ander voorstel dat voorlag, was om extra vluchtelingen toe te laten als het jaarlijkse quotum van nareizigers niet wordt gehaald. Het zou dan gaan om vluchtelingen die als kwetsbaar te boek staan bij de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Een subvariant die hierbij werd overwogen, was om in dat geval rekening te houden met de behoeftes op de arbeidsmarkt. Dat idee is geïnspireerd door het asielbeleid van Canada.

De achterliggende gedachte van het hele plan was dat Nederland niet aantrekkelijker moet worden dan omringende landen, misbruik tegen wordt gegaan en mensen die wél hier mogen blijven direct mee kunnen doen in de maatschappij, zo staat vermeld in het document. Bovendien moesten alle voorstellen "juridisch houdbaar" zijn "binnen de verdragen en het Europees wettelijk kader" en "uitvoerbaar" zijn.

Na discussie over dit voorstel binnen een deel van het kabinet, onder wie Rutte en de drie vicepremiers, werd staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken) donderdagnacht op pad gestuurd om met een nieuw voorstel te komen. Dat is vrijdagavond afgeschoten, waarna werd besloten te stoppen met de onderhandelingen. Dat luidde het einde van het kabinet-Rutte IV in.