Kamerbestuur na reuring rond Bosma: voorzitter gaat over de orde

Het bestuur van de Tweede Kamer zal de klacht van GroenLinks-parlementariër Corinne Ellemeet behandelen, maar zegt daarvoor geen procedure te hebben. Ellemeet beklaagde zich dat voorzitter Martin Bosma zich tijdens een debat over IS niet onafhankelijk opstelde, omdat hij zijn fractiegenoot Gidi Markuszower niet aansprak op beschuldigingen aan het adres van minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken). "Uiteindelijk gaat de voorzitter over de orde in de zaal", zegt het bestuur in een reactie.

"Het is aan de Tweede Kamerleden om met elkaar in debat te gaan. Alle deelnemers aan het debat kunnen reageren op elkaar", aldus de schriftelijke verklaring. "In het debat moet veel gezegd kunnen worden" en het is aan de voorzitter om te bepalen of die tijdens het debat wil ingrijpen.

Als Kamerleden moeite hebben met de opstelling van de voorzitter, kunnen ze daar in het debat op ingaan. Dat is gebeurd, staat in de verklaring, en andere procedures zijn er niet. Als er "een brief" aan het presidium wordt gestuurd, wordt die "behandeld", schrijft het bestuur verder. Maar of de klacht van Ellemeet ook kan of zal leiden tot een gesprek met Bosma, wil het bestuur desgevraagd niet zeggen. Daarmee zou vooruitgelopen worden op het overleg.

Het debat ging over het terughalen van Nederlanders uit IS-gebied. De Kamer is daar sterk over verdeeld, zo bleek ook donderdag weer. Het probleem is dat de jihadgangers in gevangenenkampen in Syrië zitten waar de leefomstandigheden slecht zijn. Bovendien is de vraag hoe lang de (voormalige) IS-aanhangers daar blijven zitten en of ze niet onnodig strafvervolging ontlopen.

Er bestaat een reëel gevaar dat de IS'ers worden vrijgelaten of ontsnappen, zo zeggen ook de Nederlandse inlichtingendiensten. Ze kunnen dan buiten beeld raken. Daarnaast dreigen de strafzaken permanent ingetrokken te worden door Nederlandse rechters, omdat er te weinig gedaan wordt om de verdachten naar Nederland te halen. Daardoor dreigt "straffeloosheid", zegt demissionair minister van Justitie Ferd Grapperhaus. Berechting in de regio lijkt volgens minister Kaag geen optie omdat de internationale wil er niet is.

Markuszower zei namens de PVV dat hij weinig vertrouwen heeft in de bewindslieden. Grapperhaus wil hun "genade" schenken en met hen in debat, stelde hij. En volgens hem is duidelijk "dat mevrouw Kaag heel graag terroristen om zich heen heeft". Vooral die laatste opmerking schoot de Kamer in het verkeerde keelgat. De meeste fracties namen er afstand van, een kleiner aantal partijen vond dat de voorzitter moest ingrijpen. GroenLinks besloot om die reden zelfs het debat te verlaten. Dat is hoogst uitzonderlijk.