Kamerdebat over mislukte verkenning uitgesteld naar donderdag

De Tweede Kamer gaat pas donderdag in debat over de mislukte formatieverkenning door Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66). Na gesteggel over het vrijgeven van meer documenten over de verkenning, waren de stukken aan het begin van woensdagavond nog steeds niet boven tafel. Daarop besloot de Kamer, op de eerste werkdag in de nieuwe samenstelling na de verkiezingen, het debat te verplaatsen naar donderdag om 11.00 uur.

Jorritsma en Ollongren hadden eerder in de middag op verzoek van de Kamer het document gedeeld dat zij opstelden ter voorbereiding op een tweede gesprek dat zij zouden hebben met VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag. Maar de Kamer nam daar geen genoegen mee en eiste ook de openbaarmaking van onder meer de verslagen van alle zeventien gesprekken die de oud-verkenners voerden met lijsttrekkers. Deze stukken zouden bij de nieuwe verkenners liggen.

Rutte stelde voor de gespreksverslagen toch niet te openbaren, omdat die gesprekken in vertrouwelijkheid plaatsvonden. Hij suggereerde dat Kamervoorzitter Arib de gespreksverslagen "scant" om te checken of iemand daarbij CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt noemde. De uitgelekte opmerking in een document van de verkenners over een mogelijke "functie elders" voor het kritische Kamerlid wekte veel woede en verbazing.

De VVD-leider bood wel aan zijn eigen gespreksverslag openbaar te laten maken, maar drong er bij collega’s op aan niet hetzelfde aanbod te doen. Als meer fractievoorzitters dat zouden doen, zou dat druk zetten op collega’s die hun gesprek wellicht wel vertrouwelijk willen houden. "Ik maak mij grote zorgen dat als mensen in vertrouwelijkheid hebben gesproken, we de komende weken bezig zijn om persoonlijke verhoudingen te repareren. We moeten ooit een keer geregeerd worden door een missionair kabinet" zei Rutte.

Dat schoot verkeerd bij de meeste andere fracties, die bleven aandringen op volledige openheid. PVV-leider Geert Wilders wil alle stukken. "Met een streep onder alle. Geen Rutte-trucjes." SP-leider Lilian Marijnissen zei dat de persoonlijke verhoudingen echt het probleem van Rutte zijn en wees erop dat de verkenners echt "zwaar buiten hun boekje zijn gegaan". GroenLinks-voorman Klaver vindt "dat de impasse alleen maar dieper is geworden". "De route eruit kan alleen maar met transparantie."

Sigrid Kaag (D66) en Hoekstra (CDA) vinden het ook goed dat de informatie die zij met de ex-verkenners gedeeld hebben, openbaar wordt. CDA-leider Wopke Hoekstra: "Ik heb niet gepraat over Pieter Omtzigt of mijn rol en geen varianten genoemd over het CDA of mijn onderhandelingsstijl. Als sommige leden er niet voor kiezen respecteer ik dat maar mijn info moet openbaar zijn."

Uiteindelijk voelde vrijwel niemand voor het voorstel van Rutte. Alleen Kees van der Staaij (SGP) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) gingen deels mee in Ruttes argument over de vertrouwelijkheid van de gesprekken. "Ik hoop van harte dat mijn vrees niet uitkomt en dat de onderlinge sfeer goed blijft", zei Rutte na afloop.

De aantekeningen van de verkenners waren deels zichtbaar op een ANP-foto toen Ollongren het Binnenhof verliet.