Kamerleden willen positie Friese taal versterken

Tweede Kamerleden die aanwezig waren bij een rondetafelgesprek over de Friese taal willen dat de positie van het Fries sterker wordt. Zij kregen informatie van experts uit de sectoren rechtspraak, onderwijs, bestuur en cultuur. De boodschap was telkens dezelfde: de hulp van de regering en de Tweede Kamer is nodig om het Fries gelijkwaardig te maken aan het Nederlands.

Het vier uur durende rondetafelgesprek was georganiseerd omdat momenteel wordt gesproken over een nieuwe Bestjoersôspraak Fryske taal en kultuer (BFTK), waarin de provincie en regering overeenkomen hoe de Friese taal en cultuur de komende vier jaar worden bevorderd.

Commissaris van de Koning in Friesland Arno Brok zei stellig dat het Rijk "achterblijft op het gebied van visie en beleid". Hij vindt dat de provincie er alles aan moet doen om de taal te bevorderen. Volgens Brok is meer inzet van het Rijk nodig voor het Fries, maar ook voor het Engels en het Papiaments, dat in het Caribische deel van het koninkrijk wordt gesproken. Brok, geboren in Zuid-Holland, was zichtbaar geëmotioneerd toen hij vertelde wat het Fries voor hem betekent. "Het heeft mij gelukkig gemaakt, ik hoop dat het dat ook voor anderen kan doen."

Om de kwaliteit van het Fries te verbeteren is volgens de sprekers over het onderwijs meer inzet nodig van voorschools onderwijs tot aan de universiteit. Onderzoeker aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) Anne Merkuur zei dat de positie van het Fries aan de universiteiten sinds 2001 "voortdurend is verzwakt". "De huidige financiering is niet toereikend, omdat die is gekoppeld aan de BFTK van vier jaar, het moet een duurzamere financiering worden." Nelleke IJssennagger-Van der Pluijm van de Fryske Akademy zei dat de infrastructuur ook beter moet worden, om ervoor te zorgen dat er altijd een hoogleraar Fries kan zijn aan de RUG.

Andere sprekers onderschreven dat ook voor het voortgezet onderwijs meer regie en inzet nodig is voor Friesland. Scholen willen ieder jaar Friese lessen aanbieden, niet alleen in de eerste klas. Daar zijn meer docenten voor nodig.

Voor de rechtspraak is het een probleem dat veel rechters Friezen vragen om toch Nederlands te praten, terwijl ze bij de rechtbank Noord-Nederland wel Fries mogen praten. Meerdere experts zeiden dat rechters in het noorden Fries moeten kunnen verstaan en lezen en dat niet van verdachten moet worden gevraagd om Nederlands te praten.