Koning zoekt geen vluchtige populariteit

Willem-Alexander is maandag precies vijf jaar koning. Het jubileum wordt niet officieel gevierd maar het hof laat het ook niet helemaal ongemerkt voorbijgaan. Zo zijn aan de vooravond van Koningsdag mede met het oog op 30 april nieuwe staatsie- en gezinsfoto's van de koning en zijn gezin vrijgegeven.

De koning krijgt in alle opinieonderzoeken van de afgelopen dagen ruime voldoendes en positieve beoordelingen. Wat dat betreft kan het alleen maar minder, al gaf Willem-Alexander in zijn inhuldigingstoespraak aan in deze het voorbeeld van zijn moeder koningin Beatrix te volgen. Ook hij wilde een stabiele en zuivere koers aanhouden, waarbij vluchtige populariteit geen plek had.

Toch kan de koning tevreden terugkijken op zijn eerste vijf jaar op de troon. Hij heeft zijn doelstellingen 'samenbrengen, vertegenwoordigen en aanmoedigen' vorm kunnen geven. 'Meer franje, minder inhoud', zou hij jammer vinden, zei Willem-Alexander een kwart eeuw geleden, en dat maakte hij op Koningsdag in Groningen duidelijk. Hij liet de feestmuziek even uitzetten om te praten met de slachtoffers van de aardbevingen.

,,Eigenlijk is er niks negatiefs over hem te zeggen", aldus historicus Han van Bree, die in een dik boek terugkijkt op de eerste vijf jaren van de koning. Van Bree ziet eigenlijk maar één groot gevaar. ,,Willem-Alexander moet niet té menselijk worden. De grote opdracht voor de komende jaren zal dan ook zijn dat hij de juiste balans moet zien te vinden tussen benaderbaarheid en afstandelijkheid."

Hij vindt dat ook koningin Máxima een belangrijke rol heeft gespeeld. Ze geeft het koningschap schwung zonder haar man te overvleugelen. ,,Hoewel het geen duobaan mag heten, hebben zij toch vooral samen de monarchie stukje bij beetje aangepast en gemoderniseerd."

De in 2013 afgetreden koningin Beatrix heeft zich niet geheel teruggetrokken. Ze heeft nog een eigen agenda, die ze zeer nauwgezet afwerkt, en ze ondersteunt het koningschap van haar zoon actief. In België en Spanje waar in 2013 en 2014 ook troonswisselingen plaatsvonden, wordt daar met enige afgunst naar gekeken, mede omdat daar door verstoorde familieverhoudingen de overgang en het vervolg niet zo vlot zijn verlopen.