“Het ontzeggen van toegang tot een normaal sociaal leven op basis van niet-gevaccineerd zijn, leidt tot medische apartheid”. Dat zegt het Artsen Collectief naar aanleiding van de plannen van het kabinet om ‘testbewijzen op grote schaal in te kunnen gaan zetten bij het heropenen van de samenleving’. Het Artsen Collectief ziet ernstige medische en ethische bezwaren bij een dergelijk ‘vaccinatiepaspoort’ en benadrukt dat het aangaan van een medische handeling, zoals vaccinatie, altijd een vrije en persoonlijke afweging is.
“Lichamelijke integriteit en zelfbeschikkingsrecht zijn grondrechten. Er mogen geen discriminatoire gevolgen aan worden verbonden”. Het coronavirus SARS-CoV-2 levert voor het overgrote deel van de bevolking geen gevaar op. 80 procent van de geïnfecteerde mensen ervaart geen klachten, 15 procent heeft milde klachten en 5 procent doorloopt een ernstige ziekteperiode. Minder dan 2 procent heeft aanvullende ziekenhuiszorg nodig en daarvan overlijdt 1 op de 7 personen (93 procent van de mensen die in Nederland die overleden zijn, is ouder dan 70 jaar en heeft onderliggende aandoeningen).
Een groot deel van de mensen heeft al contact gehad met het nieuwe coronavirus en daardoor een natuurlijke immuniteit opgebouwd. Zij hebben geen noodzaak tot vaccinatie, temeer omdat het vaccin niet voorkomt dat je anderen kan besmetten of dat je ziek wordt. Mensen die niet gevaccineerd zijn vormen dan ook geen gevaar. Massavaccinatie tegen het virus is daarom onverantwoordelijk en niet nodig.
Demissionair minister de Jonge wil mensen met een ’vaccinatiepaspoort of –bewijs’ nog voor de zomervakantie ‘meer vrijheid geven’. Ze krijgen dan onder andere toegang tot evenementen, musea, horeca of sport. Ook is het plan via die weg fysiek onderwijs te kunnen laten volgen. Het Artsen Collectief
heeft meerdere medische en ethische bezwaren bij een dergelijk ‘vaccinatiepaspoort’. Zo bestaat er geen duidelijke medische onderbouwing. Er zijn nog weinig wetenschappelijke data over de mate waarin de huidige vaccins beschermen tegen infectie of virusoverdracht. De vaccins lijken vooral te beschermen tegen de ontwikkeling van ernstigere klachten na contact met het virus. Daarnaast is er inmiddels toenemend bewijs dat de huidige vaccins niet kunnen beschermen tegen alle mutaties van het coronavirus. Dit maakt dat er goede redenen zijn om te denken dat de huidige vaccins onvoldoende
effectief zijn om groepsimmuniteit te kunnen bereiken.
Ook zijn er nog onvoldoende gegevens over de veiligheid van de vaccins. In hun beoordeling noemt de EMA risico’s die zich op de lange termijn kunnen openbaren. Daarbij is nog weinig bekend over de veiligheid bij bepaalde populaties zoals zwangeren, vrouwen die borstvoeding geven, mensen die al eerder corona doormaakten en mensen met bepaalde onderliggende ziektes of een minder goed werkend afweersysteem.
Bij invoeren van een ‘vaccinatiepaspoort’ worden mensen onder druk gezet een behandeling te ondergaan waarvan nog niet zeker is dat de voordelen voor hun gezondheid opwegen tegen de mogelijke medische risico’s. Dit gaat volgens het Artsen Collectief duidelijk een ethische grens over. Het invoeren van een dergelijk paspoort zal druk leggen bij mensen die twijfelen of het vaccin liever niet nemen, omdat een deel van hun vrijheid er van afhankelijk wordt. Dit is duidelijk in strijd met het individuele recht op zelfbeschikking, een grondslag van de mensenrechten.
De Gezondheidsraad geeft in haar advies van 14 januari jl. ruimte om bedrijven mensen te laten weigeren op basis van een testuitslag of vaccinatiestatus. Hoewel de Tweede Kamer eerdere moties (25295, nr. 864 en 25295, nr. 676) heeft aangenomen om indirecte vaccinatieplicht niet toe te staan, zal de ruimte die dit advies geeft aan bedrijven wel tot indirecte vaccinatieplicht of testplicht leiden. Ook hiermee ziet het Artsen Collectief een duidelijke ethische grens overschreden worden. De Tweede Kamer moet dan ook niet toestaan dat bedrijven en instellingen een vaccinatie als vereiste stellen om mee te doen aan een normaal maatschappelijk en sociaal leven. De richting waarin de coronamaatregelen nu
gaan, scheppen een gevaarlijke precedent waar zelfbeschikking en recht op integriteit van het lichaam in het gedrang komen.
De vele medisch specialisten die zich al aansloten bij het Artsen Collectief vinden dat de beslissing om al dan niet te vaccineren tegen Covid-19 altijd vrijwillig moet zijn. Het nemen van een vaccin is een persoonlijke keuze, waarbij zowel de voor- als de mogelijke nadelen voor het individu zijn en niet voor de maatschappij. Hierbij is het de taak van de arts om goed te informeren over voor- en nadelen via een zo volledig mogelijke ‘informed consent’. Ook de Raad van Europa heeft zich op 27 januari jl. met resolutie 2361 nadrukkelijk uitgesproken tegen het verplicht stellen van het coronavaccin. Discriminatie tussen mensen die zich wel en hen die zich niet laten vaccineren is volgens de Raad van Europa niet toegestaan. Gezondheidsdiscriminatie moet te allen tijde voorkomen worden.
Het Artsen Collectief vindt de huidige beleidslijn gevaarlijk en pleit voor het overstappen op een beleid waarbij gezonde mensen hun vrijheid terugkrijgen en kwetsbare mensen op basis van vrijwilligheid zo goed mogelijk bescherming wordt geboden. Mensen met klachten moeten verzocht worden om thuis te blijven. Mensen zonder klachten dienen geen maatregelen opgelegd te krijgen en dus ook geen ‘bewijs of paspoort’ te overleggen om hun gezondheid aan te moeten tonen.