Meer oog voor slachtoffer bij herbeoordeling levenslanggestrafte

Slachtoffers en nabestaanden voelen zich niet of onvoldoende gehoord bij een mogelijk vervroegde vrijlating van iemand die levenslang heeft gekregen. Daarom houdt minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) meer rekening met hun wensen bij een nieuw wetsvoorstel dat hij volgend jaar klaar heeft, schrijft hij in een Kamerbrief.

Sinds 2017 kan een levenslanggestrafte na 25 jaar gevangenschap uitzicht krijgen op vrijlating door hiervoor een verzoek in te dienen. Voorheen duurde een levenslange celstraf in Nederland ook echt de rest van het leven, maar door uitspraken van het Europees Hof van de Rechten van de Mens en de Hoge Raad is dat veranderd en moeten veroordeelden toch perspectief krijgen op vrijheid. Om erachter te komen hoe slachtoffers en nabestaanden die wijziging ervaren, organiseerde het ministerie van Justitie en Veiligheid gesprekken.

In deze overleggen met ongeveer 25 nabestaanden kwam naar voren dat ze vrezen voor hun eigen veiligheid en die van hun familie als een levenslanggestrafte weer op vrije voeten komt. Ook zijn ze niet tevreden over de communicatie over de herbeoordelingsprocedure. Bovendien kwam de mogelijkheid tot vervroegde vrijlating voor sommige slachtoffers die vóór 2017 de rechter levenslang hoorden uitspreken tegen 'hun' dader als "een grote shock". "De veroordeelde lijkt meer rechten te hebben dan wij", aldus een gedupeerde.

Weerwind kan zich vinden in de kritiek, en zal op korte termijn in ieder geval voorzien in helderdere informatie voor de gedupeerden over de procedure, onder meer in de vorm van een animatievideo. Ook komt er naast de mogelijkheid van inlichtingen per post, een optie om over het herbeoordelingsproces te bellen.

In het toekomstige wetsvoorstel komt Weerwind met meer concrete plannen om de slachtoffers en nabestaanden een stem te geven. Belangrijk punt hierbij is dat "duidelijkheid wordt gegeven over op welke manier en hoe zwaar de belangen van slachtoffers en nabestaanden meewegen in de herbeoordelingsprocedure".

Tot slot schrijft de minister dat met ingang van 1 juli van dit jaar een levenslanggestrafte na een herbeoordeling niet meer na 27 jaar detentie vrij kan komen, maar na 28 jaar. Met dat extra jaar zou de veroordeelde beter voorbereid zijn op een leven buiten de gevangenis. Ook besluit hij eind dit jaar of levenslanggestraften op meerdaags verlof mogen tijdens hun re-integratieperiode.