Rutte wil geen excuses om slavernij, maar wel herdenkingsjaar

Premier Mark Rutte wil geen excuses aanbieden voor het slavernijverleden van Nederland. Hij zegt dat excuses het maatschappelijk debat nu niet verder helpen, maar eerder leiden tot polarisatie.

"Het is geen raar verzoek", aldus de premier. Maar het zal de tegenstellingen in de samenleving aanzetten, terwijl volgens hem juist verbinding in de discussie nodig is. Al erkent hij wel dat "er mensen zijn die baat zullen hebben" bij excuses van de regering. "Het is een worsteling."

Wel is Rutte voorstander van een herdenkingsjaar over slavernij in 2023. In dat jaar is het precies 150 jaar geleden dat de Nederlandse slavernij ten einde kwam. De officiële afschaffing was in 1863 maar slaven moesten daarna nog 10 jaar lang op de plantages in Suriname en op de Nederlandse Antillen werken. D66 en GroenLinks hebben om het speciale jaar gevraagd en Rutte vindt het een goed idee, zei hij tijdens een debat over racisme.

Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie pleitten woensdag voor excuses, maar duidelijk werd al dat dit voorstel niet genoeg steun in de Tweede Kamer had. CDA ziet de noodzaak niet meteen voor excuses en ook VVD en oppositiepartijen PVV, SGP en Forum voor Democratie willen het niet.

Volgens Rob Jetten (D66) werkt het slavernijverleden nog door in onze samenleving en daarom moet de regering excuses maken, net zoals ook gebeurde voor het Nederlandse geweld in Indonesië en voor de houding van de overheid ten aanzien van de jodenvervolging.

Jesse Klaver van GroenLinks vindt dat de premier de verkeerde argumenten gebruikt. "Het debat is al gepolariseerd." Het gaat er nu om de "pijnlijke boodschap" te durven geven. Het is volgens Klaver ook belangrijk dat het kabinet aangeeft wat wel en niet racistisch is. Rutte is het niet eens met zo'n "absolute normering", omdat dit mensen snel in een hoek kan zetten als racist terwijl ze dat niet zijn. Dat zou volgens hem het draagvlak voor een brede discussie ondermijnen.

De Tweede Kamer debatteert over racisme in Nederland naar aanleiding van de Amerikaanse protesten tegen racisme, die oplaaiden na de dood van de zwarte Amerikaan George Floyd door politiegeweld. Woensdag was ook de Surinaamse feestdag Keti Koti, waarop het afschaffen van de slavernij wordt gevierd.