Megaproces MH17 op Schiphol van start

Onder grote belangstelling van binnen- en buitenlandse media begint maandag in het gerechtsgebouw op Schiphol het proces rond het neerhalen van vlucht MH17 van Malaysia Airlines. Het toestel werd op 17 juli 2014 boven oostelijk Oekraïne met een zogeheten Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven. Verdachten in het proces zijn drie Russen en een Oekraïner, die hoogstwaarschijnlijk zullen schitteren door afwezigheid.

Het neerhalen van MH17 is door een groot, internationaal team (het zogeheten Joint Investigation Team MH17, het JIT) onderzocht, onder leiding van het landelijk parket van het Openbaar Ministerie in Nederland. Het OM legt een dossier van circa 36.000 pagina's voor aan de rechtbank Den Haag, die met het proces is belast.

De vier beklaagden zijn Oleg Poelatov (53), Sergej Doebinski (57), Igor Girkin (49) en Leonid Chartsjenko (48); de eerste drie zijn Russen, Chartsjenko is een Oekraïner. Poelatov laat zich vertegenwoordigen door twee Nederlandse advocaten. Op de aanklacht tegen het viertal zijn twee misdrijven genoteerd: het doen verongelukken van vlucht MH17, met de dood van alle inzittenden tot gevolg, en de moord op de 298 inzittenden van vlucht MH17. Voor beide misdrijven riskeren de verdachten de maximale gevangenisstraf: levenslang.

Volgens het OM hebben de vier mannen nauw samengewerkt om de gebruikte Buk-raket te verkrijgen en in stelling te brengen op de plek waar hij is afgevuurd, met als doel het neerschieten van een vliegtuig. Daarmee zijn zij gezamenlijk verantwoordelijk voor het neerschieten van vlucht MH17, meent justitie.

De Haagse rechtbank heeft drie rechters uit haar midden aangewezen om de megazaak te behandelen. Zij worden geflankeerd door twee reserverechters, voor het geval een van de behandelend rechters uitvalt - de rechtszaak kan dan gewoon voortgezet worden. Het OM heeft tien officieren van justitie op het onderzoek gezet; naar verwachting zullen er van hen drie in toga in de rechtszaal hun werk doen.

Het Justitieel Complex Schiphol (JCS), waarvan het gerechtsgebouw onderdeel is, is de enige locatie in Nederland waar een proces van deze omvang gevoerd kan worden. De extra beveiligde zittingszaal D is de zaal waar het proces plaatsvindt. In naastgelegen zalen kan het proces via een videoverbinding worden gevolgd. Voor nabestaanden bestaat (ook) de mogelijkheid het proces te volgen op een speciale locatie in Nieuwegein. Voor de media is naast het JCS een tijdelijk perscentrum gebouwd, waar honderden journalisten hun werk kunnen doen.

In maart zijn twee weken voor het proces gepland. Tot in maart volgend jaar zijn zittingsweken gereserveerd.