Miljoenen Caribisch deel Koninkrijk in ruil voor hervormingen

Curaçao, Aruba en Sint-Maarten ontvangen tot 2027 circa 120 miljoen euro van Nederland om hervormingen door te voeren. De afspraken die daarover zijn gemaakt zijn dinsdagmiddag ondertekend door staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties) en de minister-presidenten van de drie eilanden, die hiervoor naar Den Haag zijn afgereisd. Om toe te zien op de hervormingen zal geen apart bestuursorgaan worden opgericht, omdat dit stuitte op hardnekkig verzet van de eilanden.

De drie Caribische landen in het Koninkrijk werden tijdens de coronacrisis zowel medisch als economisch zwaar getroffen. Daarom ontvingen Curaçao, Aruba en Sint-Maarten jaarlijks tussen de 20 en 30 miljoen euro in ruil voor hervormingen. De eilanden zouden onder meer de pensioenleeftijd in 2025 verhogen naar 66 jaar. Het idee achter de hervormingen is dat de eilanden weerbaarder moeten zijn als een volgende crisis zich aandient zoals een pandemie of orkaan.

Dit waren tijdelijke afspraken die nu zijn verlengd tot en met 2027: in ruil voor dezelfde hervormingen krijgen de eilanden samen ongeveer 30 miljoen euro per jaar. De bedrag wordt min of meer gelijkmatig verdeeld over de eilanden.

Als het aan Den Haag had gelegen was er een apart bestuursorgaan opgericht die toe zou zien op de hervormingen en de Caribische landen in het Koninkrijk hierbij ondersteunen. Hier was een consensusrijkswet voor nodig. Dat is een wet die door de parlementen van Nederland en alle eilanden moet worden goedgekeurd. Op de eilanden lag dit plan gevoelig. Die vonden dat hervormingen op deze manier werden opgedrongen vanuit Nederland.

Met een andere juridische constructie konden de landen wel instemmen. Een tijdelijke organisatie van Binnenlandse Zaken zal samen met uitvoeringsorganisaties van Curaçao, Aruba en Sint-Maarten toezien op de hervormingen.

"Als het de bedoeling is dat we elkaar bijstaan, dan zou dat niet onder excessieve druk moeten gebeuren", zegt minister-president Silveria Jacobs van Sint-Maarten over de plannen waar een streep door is gegaan. Door het huidige kabinet-Rutte IV voelt ze zich gelijkwaardiger behandeld dan tijdens de coronacrisis, toen strenge voorwaarden werden verbonden aan financiële hulp.

Van Huffelen zegt het "spannend" te vinden dat de afspraken meer zijn gemaakt op vertrouwen, maar is er toch positief over. De afgelopen jaren zijn de eilanden volgens de staatssecretaris al voortvarend aan de slag gegaan met hervormingen. Daarom heeft ze er ook vertrouwen in dat ze dat blijven doen.