Minder coronadoden in verpleeghuizen met kleine leefgroepen

In Vlaamse verpleeghuizen waar ouderen in kleine leefgroepen samenwonen en een vast zorgteam hebben, zijn minder mensen besmet geraakt met corona en ook minder mensen aan het virus overleden. De Radboud Universiteit in Nijmegen deed samen met de KU Leuven in opdracht van het Vlaamse ministerie van Volksgezondheid onderzoek naar de organisatiestructuur van verpleeghuizen.

In verpleeghuizen met leefgroepen van minder dan 17 bewoners raakte gemiddeld 17,5 procent van bewoners besmet, zo stellen de onderzoekers. Als organisaties leefgroepen van meer dan 32 bewoners hadden, raakte daar gemiddeld 27,5 procent besmet. Ook kregen meer personeelsleden het virus dan in organisaties met kleinere leefgroepen. Het aantal bewoners dat aan corona overleed was in huizen met kleinere groepen 2,5 procent, in die waar meer ouderen bij elkaar woonden 5,1 procent. Informatie over het aantal overlijdens onder personeel is niet beschikbaar.

Ook wanneer leefgroepen een vast team van verzorgers hadden, raakten minder mensen besmet. Volgens onderzoeker van de Radboud Universiteit Lander Vermeerbergen zijn er twee verklaringen voor de verschillen tussen grote en kleine groepen en die met of zonder vast zorgteam. "Ten eerste: de grootte van de 'bubbel'. Een grotere leefgroep betekent een grotere bubbel van mensen waarbinnen het virus zich kan verspreiden. Als medewerkers ook nog bij alle bewoners van een organisatie zorg verlenen, wordt die bubbel nog groter."

Een tweede verklaring is dat medewerkers die zorg dragen voor een vaste, kleine groep sneller zien wanneer het met een bewoner de slechte kant opgaat. Als vervolgens vlot wordt ingegrepen, kan het virus zich minder snel verspreiden.

Directies van 318 Vlaamse verpleegorganisaties vulden in 2020 een vragenlijst in. De resultaten werden naast gegevens over coronabesmettingen van het Vlaamse Agentschap Zorg en Gezondheid gelegd. Dat agentschap verzamelde data over het aantal besmettingen en overlijdens tijdens de pandemie.

Volgens Vermeerbergen is in coronatijd 80 procent van de Vlaamse zorgorganisaties gaan werken met vaste teams per leefgroep en 40 procent heeft de leefgroepen kleiner gemaakt. Maar niet veel organisaties hebben dat beleid vastgehouden.

In Nederland zijn tijdens de eerste maanden van de pandemie veel ouderen in verpleeghuizen besmet geraakt met het virus. De aandacht ging in die tijd volgens Vermeerbergen vooral uit naar zaken als voldoende mondkapjes. "Dat was natuurlijk erg belangrijk, maar dit onderzoek wijst uit dat ook de organisatiestructuur uitmaakt voor het aantal besmettingen en sterfgevallen."