Minister: Kamer moet beslissen over inperken giften aan politiek

De Tweede Kamer moet zelf weten of er een grens komt aan het bedrag dat een donateur per jaar maximaal mag schenken aan een politieke partij. Ook hoe hoog het bedrag dan mag zijn, moet het parlement zelf bepalen, vindt minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken. Het onderwerp is op het Binnenhof actueel geworden sinds CDA en D66 ieder een miljoen euro ontvingen voorafgaand aan de verkiezingen vorig jaar.

Tijdens een debat over de financiering van politieke partijen zei de minister enkele voorstellen over een begrenzing niet te ontraden, maar het oordeel aan de Kamer zelf te laten. In een wetsvoorstel dat het vorige kabinet eind 2020 indiende, is geen beperking opgenomen.

Een groot deel van de Kamer liet vorige week al weten wel voor een maximering te zijn. Alleen denken ze aan andere bedragen. Zo willen VVD, SP, PvdA en Pieter Omtzigt de grens op 100.000 euro zetten. GroenLinks wil hooguit 25.000 euro. CDA en D66 zijn terughoudend over een inperking en hameren vooral op transparantie, het voornaamste doel van deze wet, zo benadrukte ook Bruins Slot.

Onder meer SP, PvdA en GroenLinks willen dat alleen particulieren straks nog mogen doneren en bedrijven en instellingen niet meer. Ze zijn bang dat partijen zich door bedrijven laten beïnvloeden of door rijke mensen, die dan via een instelling of vereniging alsnog grote bedragen doneren. Dat maakt het speelveld voor partijen ongelijk en ook de schijn van belangenverstrengeling is niet goed voor het toch al gedaalde vertrouwen van burgers in de politiek, benadrukken ze.

De minister vindt evenwel dat zowel particulieren als organisaties mogen blijven schenken. Volgens haar worden sluiproutes ondervangen, omdat straks de natuurlijke personen achter de instellingen zich ook kenbaar moeten maken als grote schenkers.

Ook de drempel om giften en de schenkers openbaar te maken, gaat omlaag. Nu is dat vanaf 4500 euro, maar Bruins Slot kan zich vinden in de wens dat te verlagen naar 2500 euro of 1000 euro, twee opties die op tafel liggen. Anonieme giften worden niet verboden, maar mogen maximaal 1000 euro zijn. Daarnaast worden bijdragen van donateurs uit landen buiten de Europese Unie niet meer toegestaan, tenzij het Nederlandse gevers zijn.

De nieuwe regels over de financiering komen in de nieuwe Wet Politieke Partijen, die de minister later dit jaar indient. De Kamer moppert dat dit traag gaat, zeker omdat het Europese anticorruptieorgaan GRECO waarschuwt dat Nederland te weinig doet om de democratie te beschermen.