Minister stuurt twaalf excuusbrieven om salafisme-onderzoek

Demissionair minister Karien van Gennip (Sociale Zaken) heeft tot nu toe aan twaalf mensen een brief gestuurd met excuses vanwege onrechtmatige verwerking van hun persoonsgegevens in een onderzoek naar salafisme en radicalisering, meldt ze in een brief aan de Tweede Kamer. Vorig najaar bleek dat haar ministerie moskeeën en moslims heeft onderzocht zonder dat zij daarvan op de hoogte waren.

Mensen die willen weten of ze voorkomen in het onderzoeksbestand van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), konden een inzageverzoek doen. Van de 131 eerste inzageverzoeken blijkt dus dat in twaalf gevallen "onrechtmatig persoonsgegevens zijn verwerkt, zonder dat de verzoeker dit wist of zonder dat hiervoor toestemming is gevraagd aan de betrokkene". Er lopen nog 48 inzageverzoeken.

Tot nu toe is alleen gezocht op namen van mensen die hier zelf om hebben gevraagd. De komende tijd gaat het ministerie op advies van toezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens mensen wier gegevens onrechtmatig zijn verwerkt proactief informeren. Als mensen hierover bericht krijgen, kunnen zij alsnog een inzageverzoek doen.

Het gaat om gegevens als naam, woonplaats en religie die zijn opgeslagen in mailverkeer en analyses. "Soms zijn ook gedragingen, uitingen en de context waarbinnen deze personen actief waren vastgelegd", aldus de bewindsvrouw. De informatie is opgeslagen "in het kader van duidingen, signaleringen en monitoring rondom het onderwerp salafisme, maatschappelijke spanningen en radicalisering".

In veruit de meeste gevallen (97 van de 131) zijn geen persoonsgegevens aangetroffen van de persoon die inzage vroeg aan het ministerie. Van 22 personen heeft SZW persoonsgegevens verwerkt met toestemming óf medeweten van de verzoeker. "De naam van de verzoeker is bijvoorbeeld genoteerd omdat diegene een netwerkpartner was van SZW of deelnam aan een bijeenkomst georganiseerd door SZW."

Sinds het volgen van moskeeën en mensen bekend werd, hebben betrokkenen Van Gennip "verteld hoe de onrechtmatige gegevensverwerking hun vertrouwen in de overheid heeft geschaad", schrijft ze in de Kamerbrief. "Dit raakt mij."

De Autoriteit Persoonsgegevens doet momenteel onderzoek naar de praktijken van het ministerie van Sociale Zaken. Tot dat is afgerond bewaart het departement de onrechtmatig verwerkte persoonsgegevens. Het hele traject zal nog "enige tijd in beslag" nemen, zegt Van Gennip.