NCTV na enquête: extreem gedachtegoed is meer genormaliseerd

DEN HAAG (ANP) - Er is een "zekere mate van normalisering" van "extremistisch gedachtegoed", ziet de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) na een enquête uitgevoerd door het Kieskompas en het ANP. Uit die enquête bleek dat 15 procent van de ondervraagden gelooft in de omvolkingstheorie.

De NCTV waarschuwde eerder al dat rechts-extremisten de theorie - die stelt dat een kwaadaardige macht migranten binnenlaat om zo de bevolking van een land te veranderen - van het internet naar het algemene publieke debat kunnen verplaatsen. "De enquête suggereert dat ze hierin slagen."

Toch plaatst de coördinator de kanttekening dat niet alle respondenten die geloven in de theorie zelf xenofoob of racistisch zijn. "Mensen kunnen middels de vraag ook uiting geven aan bijvoorbeeld hun zorgen over de veranderende bevolkingssamenstelling." Ook kan de NCTV niet beoordelen of het aanhangen van de theorie is toegenomen: "Daarvoor ontbreekt een nulmeting."

Wel benadrukt de NCTV dat theorie tot geweld kan leiden. Terroristen zoals Anders Breivik, die in 2011 bijna zeventig mensen doodde op het Noorse eiland Utøya, gebruikten de theorie om hun acties te rechtvaardigen.

Uit de enquête van het Kieskompas en het ANP blijkt dat de theorie vooral leeft onder aanhangers van rechts-populistische partijen. De discussie over de term laaide onlangs op, nadat bleek dat de beoogd PVV-ministers Marjolein Faber (Asiel en Migratie) en Reinette Klever (Buitenlandse Handel) de theorie aanhingen. Faber nam later afstand van de term, maar sprak nog wel van een "zorgelijke demografische ontwikkeling", iets waar Klever zich bij aansloot. Hoe dat verschilt van de omvolkingstheorie, wilde Faber niet zeggen.