NCTV: terrorisme wordt individueler en moeilijker voorspelbaar

DEN HAAG (ANP) - Het plegen van een aanslag wordt steeds vaker een individuele daad. Terroristische aanslagen zijn daardoor moeilijker te voorspellen, waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een halfjaarlijks rapport over de verschillende dreigingen.

Vroeger zochten mensen met extremistische ideeën elkaar vooral fysiek op. "Bijna alle nieuwe aanwas van radicalisering vindt op dit moment online plaats", zegt waarnemend NCTV-baas Wieke Vink tegen het ANP. "Ze gaan zelf op zoek naar content en maken een eigen mengelmoes waarin persoonlijke omstandigheden een rol spelen." Als voorbeelden noemt ze religie, politieke opvattingen of problemen op school. De organisatie uitte een jaar geleden ook al zorgen over het tempo waarmee jongeren online gewelddadige ideeën krijgen.

Persoonlijke overwegingen zouden dus vaker een rol spelen, maar bepaalde thema's kunnen toch "verbindend" werken voor extremisten. Daarbij noemt de veiligheidsorganisatie onder meer antisemitisme, vrouwenhaat en een afkeer van lhbtiq+-personen of 'woke'. Vink waarschuwt ook voor nihilistisch geweld, oftewel "geweld om het geweld".

Kwetsbare jongeren vatbaar

Vooral kwetsbare jongeren zijn vatbaar, ziet Vink. "Het gebeurt allemaal buiten het beeld van onderwijzers, ouders en leeftijdsgenoten." Hoewel autoriteiten in zulke besloten netwerken kunnen meekijken, is het "ingewikkeld om er een vinger achter te krijgen". Onlineplatforms hebben volgens haar ook een verantwoordelijkheid om te voorkomen dat jongeren in de radicale besloten kringen terechtkomen.

Aanslagen door mensen die in hun eentje handelen, hebben meestal een kleinere impact, aldus de NCTV. De daders gebruiken simpelere middelen "zoals een steekwapen of een voertuig", waardoor gemiddeld minder slachtoffers vallen dan bij aanslagen die door terroristische organisaties zijn beraamd. Aan de andere kant is de kans dat zulke aanslagen lukken groter, omdat ze van tevoren moeilijker op te sporen zijn.

Dreigingsniveau 4

De dreiging van een terroristische aanslag in Nederland blijft op niveau 4 van de 5, oftewel "substantieel". Dat betekent dat er een "reële kans" is op een aanslag in Nederland. Ook op andere punten is het beeld niet ingrijpend anders dan een halfjaar geleden. Het vermogen van Islamitische Staat om aanslagen in Europa te plegen is "waarschijnlijk tijdelijk afgenomen", terwijl onlineradicalisering onder jihadistische jongeren "een groeiend probleem" wordt genoemd.

Van een terroristische dreiging uit linksextremistische hoek is volgens de NCTV geen sprake. Wel ziet de coördinator vandalisme en intimidatie rond pro-Palestinaprotesten.