Nederland gaat klimaatdoelen nog niet halen volgens planbureau

Nederland ligt nog steeds niet op koers om de klimaatdoelen voor de komende jaren te behalen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) becijfert aan de vooravond van de klimaattop in Glasgow dat de uitstoot van broeikasgassen tot 2030 met de huidige plannen zal dalen met 38 tot 48 procent ten opzichte van 1990. In de Klimaatwet staat dat moet worden gestreefd naar een vermindering van 49 procent in dat jaar.

Zelfs in het gunstigste scenario neemt de uitstoot dus nog niet voldoende af. Het PBL waarschuwt dat de praktijk vaak weerbarstig is en dat er "niet op voorhand op kan worden gerekend" dat de vele onzekerheden allemaal gunstig uitvallen. Nederland staat al met al voor een "forse opgave".

De cijfers in de zogeheten Klimaat- en Energieverkenning (KEV) zijn wel gunstiger dan in de editie van vorig jaar. Dat komt vooral doordat plannen die toen nog te vaag waren om door te rekenen concreet zijn uitgewerkt. Mogelijk verbeteren de cijfers verder als ook de nieuwste klimaatplannen van het kabinet zijn doorgerekend. In de laatste Miljoenennota is 6,8 miljard euro extra uitgetrokken voor klimaatbeleid. De effecten daarvan kon het PBL uit tijdgebrek niet meenemen in deze analyse.

Het planbureau meldt in het jaarlijkse rapport verder dat de uitstootvermindering die door de rechter is opgelegd de komende jaren weer in gevaar komt. In de zogeheten Urgenda-zaak bepaalde de rechter dat de overheid maatregelen moest nemen met als minimale uitkomst een daling van 25 procent in 2020. Dat doel is net wel of net niet gehaald: op basis van voorlopige cijfers meldt het PBL dat de reductie uitkomt op 24 tot 26 procent. Het definitieve cijfer volgt begin volgend jaar.

Dit jaar stijgt de uitstoot echter weer. Dat komt onder meer doordat de economie is opgeveerd na de coronadip. Bovendien was het aan het begin van dit jaar relatief koud, met meer energiegebruik tot gevolg. Als het meezit, komt de uitstoot dit jaar 24,5 procent lager uit dan in 1990. Dat is dus onder de grens die de Hoge Raad eind 2019 definitief vastlegde. Zit het tegen, dan is de uitstoot dit jaar slechts 19 procent lager dan in 1990.

Tot en met 2025 bestaat nog het risico dat het Urgenda-doel wordt overschreden, aldus het planbureau. Dat is problematisch, want de rechterlijke uitspraak is niet vrijblijvend. Voor de Hoge Raad is het tegengaan van klimaatverandering een mensenrechtenkwestie. De opwarming van de aarde brengt immers mensenlevens in gevaar, redeneerden de rechters.

Het doel uit de Klimaatwet gaat overigens nog niet zo ver als de opgehoogde doelstelling van de Europese Unie. De CO2-uitstoot van de EU in zijn geheel moet in 2030 met 55 procent zijn verlaagd. Ook dat zal nog een "flinke extra opgave" opleveren voor Nederland, constateerde het PBL eerder.