Nederland in verzet: mix van 'koffiedrinkers' en activisten

Voor de tweede achtereenvolgende week loopt een demonstratie van 'Nederland in verzet, weg met dit kabinet' uit op een gewelddadig treffen met de politie. Na een massale actie op het Haagse Malieveld tegen het kabinet afgelopen weekeinde werd zondag ook een demonstratie tegen de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema door de politie in de hoofdstad beëindigd. De beweging begon enkele maanden geleden met samenkomsten om 'koffie te drinken'.

Al tien zondagen op rij komen honderden mensen met dit argument op het Museumplein in Amsterdam en in andere steden in het land bijeen. Door het als spontane samenkomsten voor te stellen, omzeilen de deelnemers eventuele restricties die burgemeesters aan demonstraties verbinden. Vaak moet de politie ingrijpen, omdat mensen zich niet aan de coronaregels houden. Soms verlopen de protesten rustig.

In januari begon de voorman van de groepering Nederland in verzet, Michel Reijinga, met het plannen van een reeks demonstraties tegen het kabinet. Al snel reageerden duizenden mensen. De Amsterdamse driehoek (burgemeester, justitie en politie) stak een stokje voor het plan van Reijinga en wees voor de eerste demonstratie op 17 januari het ruimere Westerpark aan als demonstratieplek, met een beperking van maximaal vijfhonderd deelnemers. Daardoor zou extra toeloop beter kunnen worden voorkomen, evenals de verspreiding van het coronavirus.

Reijinga was het daarmee niet eens en spande een kort geding aan. Hij ving echter bot bij de bestuursrechter, waarop de organisator het evenement annuleerde. Toch kwamen er die zondag zo'n duizend mensen naar het Museumplein. De mobiele eenheid greep met een waterkanon in toen de demonstratie uitliep op rellen. Er werden ruim 140 mensen opgepakt.

Na deze eerste rel besloot Reijinga de rest van de aangekondigde demonstraties van Nederland in verzet te annuleren. Die stonden, naast elke week in Amsterdam, gepland in Eindhoven, Apeldoorn, Maastricht, Utrecht, Leeuwarden, Den Bosch en Den Haag. Wel kondigde hij aan de komende zondagen op het Museumplein een kopje koffie te gaan drinken. "Ieder is vrij om te gaan waar hij wil", zei Reijinga. In Eindhoven ontaardde de massale samenkomst van mensen in grote rellen en plunderingen.

Elke zondag daarna kwamen er vervolgens honderden mensen uit heel Nederland naar de koffiedrink-acties. De grote gemene deler van de actievoerders is kritiek op de overheid en met name op de vrijheidsbeperkende coronamaatregelen. De demonstranten winden zich echter over van alles op: van het lerarentekort en het verhogen van de pensioenleeftijd tot de onderbetaalde zorgmedewerkers, stikstofregels voor boeren en de opsporing van pedofielen.

Hoewel het grootste deel van de koffiedrinkers niet komt om te rellen, zitten er tussen de ruim 25.000 volgers van de Facebookgroep van Nederland in verzet ook groepen die door de politie als gewelddadig worden aangemerkt. "Er staat een hele brede variëteit mensen. Van mensen die echt volstrekt geweldloos willen demonstreren (...) tot aan gewelddadige groepen die relatief nieuw zijn", zei de Amsterdamse politiechef Frank Paauw daar eerder over.