Nederland tijdelijk bij de diplomatieke top

Nederland mag vanaf het nieuwe jaar meepraten op het allerhoogste niveau in de diplomatie. Dan is het koninkrijk een jaar lid van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, het belangrijkste orgaan op gebied van internationale vrede en veiligheid. VN-topman António Guterres is in Den Haag om de aftrap te geven voor het lidmaatschap.

Heel veel concreets zal dit meepraten in de hoogste regionen in eerste instantie trouwens niet opleveren. Het kabinet wil zich inzetten voor onder meer een betere bescherming van burgers, preventie van conflicten en een transparantere en effectievere volkerenorganisatie.

Het lidmaatschap geeft vooral een extra podium om invloed uit te oefenen en levert veel kennis en informatie op. Maar voor bijvoorbeeld de ramp met MH17 verandert het niet zoveel. Wel is er intensiever contact met wereldspelers, ook met Rusland waar de BUK-raket vandaan kwam die het vliegtuig neerhaalde.

Circa 90 procent van het werk in de Veiligheidsraad kan worden voorbereid. Daar is Buitenlandse Zaken de afgelopen maanden mee bezig geweest. Bij de permanente vertegenwoordiging bij de VN zijn 22 extra mensen ingezet. Op het ministerie zijn hiervoor veertien man extra opgetrommeld.

Het gaat vooral om die overige 10 procent. Die zal aan onverwachte crises moet worden besteed. ,,Waarschijnlijk zal het werk daarop worden afgerekend", aldus een diplomaat. Toen Nederland in 1999-2000 voor het laatst zitting had in de raad, werd die periode beheerst door de onafhankelijkheidsstrijd van Oost-Timor.

Vijf jaar geleden begon de voorbereiding om een tijdelijke zetel te veroveren. Dat plan slaagde maar deels. Omdat ook Italië de plek wilde werd uiteindelijk besloten de zetel te delen. De Italianen zitten dit jaar in de raad.

Van Italië zal Nederland het voorzitterschap overnemen van het comité dat toeziet op de sancties tegen Noord-Korea. Die zijn het land opgelegd vanwege zijn nucleair en raketprogramma. Het comité moet zorgen dat de sancties werken.

Vergeleken met het lidmaatschap bijna twintig jaar geleden is het werk zwaarder geworden. Er zijn bijvoorbeeld veel meer formele vergaderingen. Dat waren er destijds zo'n 150, nu ligt dat op 450. Anders dan toen trekken de niet-permanente leden veel meer samen op. De EU zit straks met vijf landen in de Veiligheidsraad.

In de Veiligheidsraad zitten vijftien landen. Daarvan zijn er vijf permanent met vetorecht: de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland en China. Van de overige tien zetels worden er elk jaar vijf opnieuw verdeeld. Dat gebeurt per regio. De Algemene Vergadering van de VN kiest deze leden.