Nederland zakt 22 plekken op persvrijheidlijst

Nederland is dit jaar 22 plaatsen gedaald op de ranglijst van persvrijheid opgesteld door Reporters Sans Frontières (RSF). Volgens RSF neemt de agressie tegen journalisten in ons land toe, ondanks dat er relatief gunstige omstandigheden voor persvrijheid zijn.

Nederland daalt van de 6e naar de 28e plek op de jaarlijkse index. Volgens Free Press Unlimited is dit ongekend in de geschiedenis van de wereldranglijst van persvrijheid. "Nederland heeft sinds 2002 altijd in de top 10 gestaan."

De organisatie verwijst naar meerdere incidenten in het afgelopen jaar, waaruit de agressie tegen journalisten blijkt. Zo werd in Gelderland een persfotograaf met auto en al in de greppel gegooid, kreeg een Groningse journalist een brandbom door zijn brievenbus en werd misdaadjournalist Peter R. de Vries op klaarlichte dag vermoord. De NOS verwijderde de logo's van de busjes om werknemers te beschermen en vorig jaar werden in twee dagen tijd drie journalisten door de politie opgepakt tijdens demonstraties.

Naast de toenemende agressie, kan de duikeling van Nederland deels worden verklaard door de gewijzigde methode die RSF dit jaar hanteerde om de ranglijst op te stellen. Elk jaar kijkt de organisatie naar hoe politiek, economisch en juridisch onafhankelijk en hoe veilig journalisten zijn. Dit jaar werd de vragenlijst die werd verspreid onder honderden journalisten, academici en mensenrechtenverdedigers geüpdatet en de eerder genoemde indicatoren voor persvrijheid anders samengesteld. De categorie veiligheid, waarin bijvoorbeeld een moord op een journalist valt, weegt daardoor zwaarder mee.

Drie weken geleden meldde een internationaal rapport, onder leiding van Free Press Unlimited, al dat de veiligheid van journalisten in Nederland afneemt. Zo zijn vrouwelijke journalisten minder veilig dan hun mannelijke collega's en staan journalisten die schrijven over georganiseerde misdaad bloot aan risico's. Het Nederlandse PersVeilig kreeg afgelopen jaar 272 meldingen binnen van journalisten die waren lastiggevallen, werden geïntimideerd of te maken kregen met geweld. In 2020 stond de teller nog op 121 meldingen.

De aanbevelingen die gedaan werden in het rapport moeten zo snel mogelijk in gang gezet worden, vindt directeur van Free Press Unlimited Ruth Kronenburg. "Nederland is altijd voorloper en voorvechter geweest van persvrijheid wereldwijd. Om deze positie te behouden moeten persvrijheid en de veiligheid van journalisten hoog op de agenda komen te staan."

Noorwegen, Denemarken en Zweden voeren dit jaar de persvrijheidindex aan. Onderaan de lijst staan onder meer Iran en Eritrea en op plek 180, de laatste plek, staat Noord-Korea.