Nederlandse mariniers moeten Russische invloed in Bosnië stoppen

Voor het eerst in twaalf jaar is weer een grotere groep Nederlandse militairen actief in Bosnië en Herzegovina. Rusland probeert al jaren zijn invloed hier te vergroten. "Daar moeten we heel alert op zijn. Het ligt in het hart van Europa", zegt demissionair minister Kajsa Ollongren (Defensie) op bezoek in Sarajevo.

Ongeveer 150 Nederlandse militairen maken deel uit van de Europese missie EUFOR. Het overgrote deel is afkomstig van het Korps Mariniers. Ze zijn gelegerd op Butmir Camp aan de rand van de Bosnische hoofdstad en moeten de vrede en veiligheid bevorderen. En de "groeiende invloed" van Rusland tegengaan.

Nederland heeft een geschiedenis in Bosnië waar tussen 1992 en 1995 een bloedige burgeroorlog woedde. Duizenden Nederlandse militairen hebben in het land een missie gedraaid. In Srebrenica zaten ze met een onmogelijke taak. Het leidde ertoe dat in 1995 zo'n 8000 moslimmannen- en jongens uiteindelijk werden vermoord door Bosnisch-Servische troepen toen die de enclave overliepen.

Van Srebrenica merken de militairen weinig op straat. "We voelen geen vijandigheden", zegt adjudant Jasper Lopers van de Koninklijke Marechaussee nu. Het is de derde keer dat hij is uitgezonden naar Bosnië. Het is "soms emotioneel", zegt hij over zijn verblijf. Bij zijn eerste uitzending in 1992-1993 was er "overal geweld". En nu proberen zijn kinderen op bezoek te komen, terwijl hij hier zijn missie draait.

Sinds het einde van de burgeroorlog kent het land twee entiteiten: een Bosnisch-Kroatische federatie en de Republika Srpska, dat overwegend Servisch is. De politieke elite doet aan vriendjespolitiek en corruptie vormt een groot probleem. Jongeren vertrekken omdat ze geen toekomst zien.

"De politiek heeft de neiging de etnische verschillen te benadrukken", aldus ambassadeur Henk van den Dool. "Mensen hebben daar wel een beetje genoeg van."

De Republika Srpska onderhoudt nauwe banden met Rusland. President Milorad Dodik zit net deze dagen in Moskou, op bezoek bij zijn vriend president Vladimir Poetin. Dodik is een "reden tot zorg, hij destabiliseert", zegt de ambassadeur. Rusland wil verdere toenadering van Bosnië tot de EU en NAVO voorkomen. Dodik is hiervoor een prima middel.

Toetreding tot de EU is uiteindelijk de oplossing voor de problemen van het land, denkt Ollongren. Al zal het volgens haar nog een lange weg zijn. Sinds de Russische inval in Oekraïne heeft de EU meer oog gekregen voor de Balkan. Bosnië kreeg vorig jaar de status van kandidaat-lid van de EU. Sommige landen hoopten dat daardoor het hervormingsproces versneld zou worden. "Dat zie ik nog niet", zegt de ambassadeur.