Niemand ontsnapte ooit uit extra beveiligde gevangenis

Ridouan Taghi is overgebracht naar de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught, waar alleen (zeer) vluchtgevaarlijke gedetineerden verblijven. De bekendste 'bewoner' is Willem Holleeder, die in juli tot levenslang werd veroordeeld voor een reeks liquidaties. Sinds de oprichting in 1993 is nog nooit iemand uit de inrichting ontsnapt.

Mohammed Bouyeri, de moordenaar van Theo van Gogh, heeft de twijfelachtige eer het langst in de EBI te verblijven. Hij zit er, voor zover bekend vrijwel zonder onderbreking, sinds zijn arrestatie kort na de moord op 2 november 2004.

Volgens advocaat Gerard Roethof, die donderdagochtend in de EBI een cliënt bijstond, is middenin de nacht een helikopter op de binnenplaats van de gevangenis geland. Dat hoorde hij van gedetineerden. Ook anderen zeggen dat er afgelopen nacht veel kabaal was, wat ongebruikelijk zou zijn.

In het verleden hebben verschillende Nederlandse en Europese instanties kritiek geuit op het strenge regime in de EBI. Zo mogen gevangenen bij bezoek hun vrouw en kinderen alleen maar een hand geven. Bezoekers zijn over het algemeen gescheiden van de gedetineerden door een glazen wand. Alle post wordt gelezen en alle telefoongesprekken afgeluisterd. Gedetineerden mogen kranten lezen en tv kijken, maar niet internetten. Er mogen maximaal vier gedetineerden in dezelfde ruimte zijn, maar alleen binnen hun eigen afdeling.

Ook de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) heeft zich meermalen uitgelaten over de EBI, maar dan in individuele gevallen die door betrokken gedetineerden werden aangekaart. Crimineel Dino Soerel is daar een bekend voorbeeld van. Hij maakte bezwaar tegen zijn detentie in de EBI en werd door de RSJ in het gelijk gesteld.

Gedetineerden die voor langere tijd in de EBI hebben gezeten, lopen soms psychische schade op. Zij 'breken', zoals het wel wordt genoemd, of worden 'bajesmaf'. Justitie heeft nog wel eens het verwijt gekregen dat zij verdachten in EBI plaatst om de de druk extra op te voeren.

De zaak rond Ridouan Taghi is - onder meer door de moord op advocaat Derk Wiersum - dermate explosief, dat deze verdachte nergens anders kan worden ondergebracht dan in de EBI. "Dat zal heel lang zo blijven, vrees ik", zegt een ingewijde. "Het zou wel eens zo kunnen uitpakken dat Taghi de eerste is die levenslang in de EBI zal moeten blijven, aangenomen dat hij levenslang krijgt opgelegd."