Nieuwe belangstelling voor 'Nederlandse' foto's van coup in Chili

De Nederlandse fotograaf Charles (Chas) Gerretsen legde beelden vast van de oorlog in Vietnam, de staatsgreep in Chili, maar ook op verzoek van regisseur Francis Ford Coppola van de filmopnamen voor Apocalypse Now. Het Nederlands Fotomuseum wijdt vanaf vrijdag een overzichtstentoonstelling aan Gerretsens werk, dat momenteel ook in Chili de aandacht trekt.

Inmiddels zijn er volgens museumdirecteur Birgit Donker zelfs plannen om ook een tentoonstelling van zijn werk in te richten in Chili, in 2023, als de staatsgreep een halve eeuw geleden is. Sinds Gerretsen zijn foto's online zet, heeft hij in Chili duizenden volgers die aan de hand daarvan meer over hun eigen geschiedenis te weten willen komen en soms zelfs over het leven en lijden van dierbaren destijds. "Deze beelden van brutaliteit zijn als gedichten van de verschrikking", reageerde de Chileense Natalia Roa Vial onlangs, vertelt Donker.

De beroemdste van de duizenden foto's die Gerretsen in Chili maakte is wel die van couppleger generaal Augusto Pinochet omringd door militairen, met zijn armen over elkaar en met prikkende ogen achter een redelijk doorzichtige zonnebril. "De foto werd op grote schaal afgedrukt door persbureaus en instituten, en op pamfletten en spandoeken van zowel voor- als tegenstanders", herinnert zich het museum.

Gerretsen belandde uiteindelijk ook op heel ander terrein, in de filmwereld. Francis Ford Coppola vroeg hem volgens Donker in 1979 bij Apocalypse Now, omdat hij een echte oorlogsfotograaf wilde voor het vastleggen van beelden van de set. Maar de invloed van de Nederlandse fotograaf strekte verder. "Er kwam een verslaafde soldaat in voor, gespeeld door Dennis Hopper. Gerretsen zei dat zo iemand uit het leger verwijderd zou zijn, en dat ze van deze figuur beter een fotograaf konden maken." De camera's die Hopper in de film om zijn nek heeft hangen, zijn volgens haar apparaten geleend van Gerretsen.

Het archief van Chas Gerretsen omvat 52.000 negatieven, 30.000 kleurendia’s en (contact)afdrukken. Gerretsen en zijn partner Monika Pfandzelter hebben het museum volop geholpen met het ordenen van het archief en het digitaliseren ervan, een van de belangrijkste taken van het museum om dergelijke belangrijke collecties voor het nageslacht te bewaren. Het digitaliseren maakte ook dat hij ze op social media ging delen.

De tentoonstelling In de hoofdrol Chas Gerretsen, die tot 22 april gaat duren, is samengesteld door gastcurator Iris Sikking.