Rutte IV wil eerst investeren, dan financiën op orde brengen

De grote problemen waar Nederland mee te maken heeft, wil de nieuwe coalitie vooral door enorme investeringen oplossen. Vele tientallen miljarden worden uitgetrokken, veelal in de vorm van fondsen. VVD, D66, CDA en ChristenUnie accepteren naar eigen zeggen tijdelijk een hogere staatsschuld, maar hoopt op een "begrotingstekort dat zo snel als mogelijk teruggaat naar een dalend pad".

De staatsschuld zal de komende jaren evenwel behoorlijk oplopen. Deze komt in 2025 boven de Europese norm uit van 60 procent van het bruto binnenlands product. De zogenoemde EMU-schuld loopt stapsgewijs op en komt in 2025 op 60,4 procent uit, voorspellen de partijen in de financiële bijlage bij het coalitieakkoord.

Structureel komt er 13 miljard euro aan uitgaven bij, en de komende tien tot vijftien jaar zelfs wat meer door eenmalige uitgaven. Zo wordt er 60 miljard gestopt in fondsen om CO2-uitstoot en stikstofneerslag te verminderen. Daar tegenover staat dat er 4,5 miljard euro op de zorg wordt bezuinigd ten opzichte van de huidige trend. Het "afvlakken van de sterk groeiende zorguitgaven" is belangrijk om de overheidsfinanciën gezond te houden, aldus de coalitiepartijen.

De regels over het huishoudboekje van de overheid blijven hetzelfde. Wel komen er nog wat afspraken bij, bijvoorbeeld over een investeringsplafond. Ook kiest het kabinet voor een 'meevallerformule': als uit de voorspellingen blijkt er op de lange termijn wat financiële ruimte is, wordt de helft van die ruimte aan lastenverlichting besteed, en de andere helft aan het aflossen van de staatsschuld.

De plannen van het aanstaande kabinet-Rutte IV zijn overigens nog niet doorgerekend door de rekenmeesters van het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving. Mogelijk gebeurt dat wel in het voorjaar, wanneer de nieuwe coalitie ook de eerste concrete plannen kan invoeren.