Nobelprijzen mogelijk in teken van strijd tegen coronavirus

Bijna twee jaar geleden dook een mysterieuze longziekte op in het zuiden van China. Meerdere mensen werden ziek en gingen dood. De ziekte werd veroorzaakt door het coronavirus, dat vervolgens de wereld rondging en het openbare leven overal stillegde. Mede dankzij vaccins gloort er dit jaar licht aan het einde van de tunnel, en dat is komende week mogelijk terug te zien bij de Nobelprijzen. De winnaars daarvan worden in de komende dagen bekendgemaakt.

De eerste Nobelprijs waarvan de winnaars bekend worden gemaakt, is die voor de Geneeskunde op maandag. Die prijs zou bijvoorbeeld naar de ontdekkers van de mRNA-technologie voor vaccins kunnen gaan. Dit zijn onder anderen de Hongaarse Katalin Karikó en de Amerikaan Drew Weissman. Die vaccins werken op een nieuwe manier. Ze bevatten een vetbolletje met daarin een code die ervoor zorgt dat cellen de eiwitten aanmaken die horen bij de kenmerkende uitsteeksels van het coronavirus. Het lichaam kan die eiwitten dan leren bestrijden. Dit is de manier waarop de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna werken.

De mRNA-technologie kan ook bij de Nobelprijs voor de Scheikunde woensdag in de prijs vallen. Het kan ook zijn dat de juryleden liever nog een jaar wachten met het eren van coronavaccins. Bij Geneeskunde komen dan kandidaten als de Nederlander Hans Clevers in beeld. Hij houdt zich onder meer bezig met het onderzoek naar darmkanker en het gebruik van stamcellen.

Op dinsdag volgt de Nobelprijs voor de Natuurkunde. Ook daar zijn Nederlandse kanshebbers. Zo zou die prijs naar Laurens Molenkamp kunnen gaan. De geboren Groninger doet baanbrekend onderzoek naar halfgeleiders. De naam van Cornelis Dekker van de TU Delft wordt ook genoemd. Op donderdag volgt de Nobelprijs voor de Literatuur. Dit is de enige van de zes Nobelprijzen die nog nooit door een Nederlander is gewonnen.

De meest omstreden Nobelprijs is vaak die voor de Vrede. Die ging vorig jaar naar het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties, dat probeert honger in arme landen te bestrijden. Onder de genomineerden dit jaar zijn de Russische dissident Aleksej Navalni, klimaatactiviste Greta Thunberg en de Belarussische oppositieleidster Svetlana Tichanovskaja. Als de juryleden naar de coronapandemie kijken, komen ze misschien uit bij COVAX, een international initiatief om de beschikbare coronavaccins te delen met arme landen. Nederland heeft beloofd miljoenen doses aan dat project te doneren.

De winnaars van de laatste Nobelprijs, voor de Economie, worden op maandag 11 oktober bekendgemaakt. De laureaten krijgen hun prijs in december.