Noodplan nodig voor mogelijk gastekort eind dit jaar

Stopt de gastoevoer vanuit Rusland, dan hoort Nederland tot de hardst getroffen landen in de EU. Om ons land voor te bereiden op deze situatie, is nu een noodplan nodig. Er wordt kostbare tijd verspeeld om adequaat op het mogelijke gastekort in te spelen. Dat stelt kredietverzekeraar Allianz Trade dat de gevolgen van een gastekort voor de EU onderzocht.

“Als de olie vanuit Rusland in de ban wordt gedaan, is dat voor de EU gemakkelijk op te vangen als andere olielanden (vooral de OPEC) de productie verhogen. Anders zit het met gas. Stopt Rusland de toevoer? Dan staat veel EU-landen een pittige winter te wachten. Extra gas ergens vandaan halen is veel moeilijker dan olie”, zegt Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux van Allianz Trade.

De researchafdeling van de kredietverzekeraar onderzocht beide scenario’s, een olie- en gas-stop. Geeroms: “Een onmiddellijk embargo op de invoer van Russische olie betekent dat er een gat valt van 3,3 miljoen barrels per dag. Als de OPEC de productie van ruwe olie opvoert tot het niveau van medio 2018 en ook Noorwegen en de VS zetten een tandje bij, dan is de krapte binnen twee maanden op te vangen. De olieprijs zal zich snel weer stabiliseren op het huidige niveau.”

Heel anders zit het met gas. “Draait Rusland per direct de gaskraan dicht? Dan moet de EU rekening houden met ernstige verstoringen. Duitsland en Nederland horen binnen de EU tot de zwaarst getroffen landen. Ook diverse landen in Oost-Europa worden hard geraakt. Het inzetten van andere gasleveranciers (Qatar, Algeria of Nigeria) is een moeizaam verhaal. En het vervangen van gas door andere energiebronnen en zelfrantsoenering van burgers en bedrijven, leveren niet genoeg op om het gat in de gasvoorziening te dichten.

Volgens Allianz Trade maken EU-landen die zwaar worden getroffen door een mogelijk gastekort onvoldoende werk van een noodplan. “We moeten ons bereiden op de klap die komen gaat en de daarmee gepaard gaande economische kosten. Hoe gaan we de extra lasten opvangen? Voor burgers, maar zeker ook voor bedrijven. Welke sectoren zijn het kwetsbaarst en hoe gaan we die helpen?”

Allianz Trade noemt in het rapport de volgende maatregelen:

- Publiek voorbereiden op het gastekort. Overheden zouden veel meer moeten investeren in bewustwording over hoe huishoudens energie kunnen besparen.

- Nu al gasbuffers aanleggen door gasbesparingen. Overheden zouden vandaag al moeten beginnen met gasbesparing. Denk aan gasrantsoenering voor openbare gebouwen of financiële stimulering voor huishoudens om hun gasverbruik onder een bepaalde drempel te houden.

- In EU-verband afspraken maken over herverdeling van gas.

- Binnen de EU een gezamenlijke aankoopregeling optuigen voor vloeibaar gas (LNG).

- Op nationaal niveau moet er een noodplan komen. Hoe gaan we de extra lasten opvangen. Voor burgers, maar zeker ook voor bedrijven? Welke sectoren zijn het kwetsbaarst en hoe gaan we die helpen?

Als Rusland de gaskraan dichtdraait is Nederland snel door de buffervoorraad gas heen. Die is momenteel met nog geen 30 procent gevuld, blijkt uit cijfers van Gas Infrastructure Europe. Geeroms: “In Europa heeft alleen Oostenrijk een kleinere voorraad. Als de nood aan de man komt zou er weer gas uit Groningen gehaald kunnen worden. Gaan we dat doen? Waar het om gaat is dat er geen plan is. Niet in Nederland en niet in de EU. Het is de hoogste tijd om dat plan te maken.”