NS beschermde personeel te weinig tegen gevaarlijk chroom-6

Medewerkers van NS-werkplaatsen zijn jarenlang onvoldoende beschermd geweest tegen blootstelling aan de gevaarlijke stof chroom-6. Zij lopen daardoor een verhoogd risico op ernstige ziekten als kanker, longziekten en allergieën. Tot die conclusie komen onderzoekers van onder meer het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

President-directeur van NS Wouter Koolmees noemt de uitkomsten van het onderzoek "uitermate pijnlijk". Het spoorbedrijf stelt per direct een schaderegeling open voor gedupeerden of nabestaanden. Koolmees biedt medewerkers en oud-medewerkers zijn excuses aan voor "het leed, de onzekerheid en het verdriet" die het bedrijf heeft veroorzaakt. "We hebben hierin als bedrijf gefaald", zegt Koolmees.

Chroom-6 werd decennialang verwerkt in verf die op treinstellen werd gesmeerd. De stof gaat roestvorming tegen. Vanaf de jaren 70 werd echter steeds duidelijker dat chroom-6 gezondheidsrisico’s meebrengt voor mensen die ermee werken, niet alleen bij het verven van een trein, maar ook bij het verwijderen van oude verflagen omdat werknemers daarbij vervuilde stofdeeltjes kunnen inademen. Medewerkers werden daarover jarenlang "onvoldoende voorgelicht". Op het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen werd "niet consequent toegezien".

Bij de NS en onderhoudsbedrijf NedTrain vonden de onderzoekers documenten uit 1975 en 1979 waarin al werd gewezen op gezondheidsrisico’s. "Deze kennis werd echter onvoldoende gedeeld", klinkt het. "NS heeft lange tijd niet voldaan aan de geldende regelgeving voor het beschermen van medewerkers tegen blootstelling aan chroom-6", schrijven de onderzoekers ook in hun rapport. Hoe hoog die blootstelling precies is geweest, en hoeveel mensen hierdoor ziek zijn geworden, kunnen ze echter niet vaststellen. Wel is duidelijk dat de kans op gezondheidsschade tot het jaar 2000 groter was dan daarna.

De onderzoekers hebben per functie ingeschat hoe waarschijnlijk het is dat iemand aan chroom-6 is blootgesteld tussen 1970 en 2020. Ze schatten bijvoorbeeld in dat monteurs, lassers en schoonmakers relatief grote risico’s liepen op blootstelling. Onder meer op basis van het functieprofiel en de duur van het werk wordt bepaald hoe hoog de schadevergoeding is voor mensen die ziek zijn geworden. Aanvullend bewijs over het verband tussen werk en ziekte wordt niet gevraagd, aldus Koolmees.

Volgens een aanvullend onderzoek dat de NS heeft laten doen, zijn de risico's tegenwoordig "verwaarloosbaar tot laag". Voor de risico's van chroom-6 is de laatste jaren veel meer aandacht gekomen. Zo kwam Defensie in 2018 met een schaderegeling en excuses, net zoals de NS nu doet.