NVJ: niet gerustgesteld door verklaring OM over afluisterzaak

De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) is "geenszins gerustgesteld" door de verklaring van het Openbaar Ministerie over het afluisteren van een gesprek tussen journalisten van De Correspondent en Sywert van Lienden en zijn zakenpartners. "We hebben talloze vragen", zegt secretaris Wais Shirbaz van de NVJ, die zo snel mogelijk in gesprek wil met het OM. Rob Wijnberg en Rosan Smits van De Correspondent schrijven in een reactie geschokt te zijn door de verklaring van justitie.

De rechter-commissaris had toestemming gegeven voor het plaatsen van afluisterapparatuur op een vergaderlocatie waar Van Lienden en zijn partners vermoedelijk relevante informatie zouden bespreken. De avond daarvoor bleek echter dat ook journalisten zouden aanschuiven. Het Functioneel Parket concludeerde daarna dat het afluisteren kon doorgaan, "omdat de dwangmiddelen waren gericht op de verdachten en niet op de journalisten. Daarnaast waren de verdachten bekend, ook in de buitenwereld, waardoor recht op bronbescherming niet in het geding was". Officieren kwalificeerden de aanwezigheid van journalisten als "bijvangst", meldt het OM.

De Correspondent noemt die verklaring onbegrijpelijk. Omdat justitie wist dat er journalisten bij het gesprek waren, kan volgens het platform geen sprake zijn van bijvangst. "Voor een dergelijke actie gericht op een bijeenkomst met journalisten zijn glasheldere regels geformuleerd. Het OM heeft zich hier niet aan gehouden." De Correspondent heeft het OM om opheldering gevraagd en laat weten zich op basis daarvan te beraden op vervolgstappen.

De NVJ wil de zaak naar eigen zeggen grondig analyseren. "De gang van zaken laat zien dat er ruimte is voor verbetering in de manier waarop het OM omgaat met het recht op bronbescherming van journalisten", aldus Shirbaz. Hij noemt het voor journalisten van cruciaal belang dat hun bronnen goed beschermd zijn. Zulke situaties ondermijnen het vertrouwen in de journalistiek, aldus de secretaris, bijvoorbeeld doordat bronnen uit angst voor afluisterpraktijken niet meer met journalisten willen praten.

Het OM liet in de verklaring weten dat het de NVJ en de journalisten van De Correspondent heeft uitgenodigd voor een gesprek. Ook kondigde justitie aan de richtlijnen rond het strafvorderlijk optreden tegen journalisten nog eens onder de loep te nemen. Volgens die richtlijnen had het OM de journalisten zodra het kon moeten informeren dat hun gesprek met Van Lienden en zijn zakenpartners aan het strafdossier van de drie was toegevoegd. Dat gebeurde niet.