Ollongren: gemeenten, pak zetelroof aan

Ook gemeenten doen er goed aan eens te kijken hoe ze 'zetelroof' kunnen tegengaan, vindt minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken. Ze raadt gemeenten aan de Tweede Kamer, die het voor leden minder aantrekkelijk heeft gemaakt om zich los te maken van hun fractie, als voorbeeld te nemen.

De Telegraaf meldde na eigen onderzoek dat het steeds vaker voorkomt dat raadsleden hun partij de rug toekeren, maar hun zetel behouden. De meeste partijen geven aan geen toename te hebben opgemerkt van het verschijnsel. Veel partijen proberen het probleem van tevoren wel met onder meer screenings te voorkomen, maar erkennen toch machteloos te zijn als een dissident koste wat kost de zetel wil behouden.

CDA, PvdA en GroenLinks vragen kandidaten al langer van tevoren een verklaring te ondertekenen. De VVD deed dit bij de meest recente Tweede Kamerverkiezingen al, ofschoon zo’n verklaring juridisch waardeloos is. De wet is hier immers duidelijk over. Kamerleden, en op gemeentelijk niveau raadsleden, worden op persoonlijke titel benoemd.

Ook Ollongren wijst erop dat ,,volksvertegenwoordigers geen werknemers zijn van een politieke partij en kritisch en onafhankelijk moeten kunnen opereren''. Maar ,,tegelijkertijd is het onwenselijk als politici afsplitsen vanwege persoonlijke ambities of belangen''.

De VVD benadrukt dat het vooral belangrijk is om van tevoren te screenen en geen onbekenden hoog op de lijst te zetten. Ook de SP noemt bekendheid met en vertrouwen in de kandidaten als belangrijke factor. Daarnaast moeten lokale afdelingen goedkeuring van het landelijk bestuur krijgen om mee te doen. ,,Dat zijn vaak mensen die al jaren actief zijn’’, zegt partijvoorzitter Ron Meyer. En dan is er nog de welbekende afdrachtsregeling. ,,Bij ons doe je het niet voor het geld. Dat is al direct een heel duidelijke keuze.’’

Bij D66 worden geen verklaringen ondertekend, maar wordt wel geprobeerd het risico op zetelroof zo klein mogelijk te maken. Zo moet iemand bijvoorbeeld minimaal een half jaar lid zijn van de partij om zich kandidaat te stellen. Maar een woordvoerder erkent dat als iemand écht zijn zetel wil meenemen, daar weinig aan te doen valt. ,,Er is nou eenmaal een wettelijk recht dat mensen hebben.’’