OM: afgaan kapingalarm Schiphol kwam door menselijke fout

Het afgaan van het kapingalarm in een vliegtuig van AirEurope op Schiphol in november 2019 kwam door een menselijke fout. Van strafbare feiten is geen sprake en er zal dan ook geen strafvervolging plaatsvinden, meldt het Openbaar Ministerie na onderzoek door de marechaussee.

Op 6 november 2019 ontving de luchtverkeersleiding een code voor kaping/gijzeling vanuit een toestel van AirEurope op Schiphol. Het toestel stond op dat moment aan de gate, en het boarden was net gestart. En hoewel de bemanning gewoon aan boord was en er geen afwijkend gedrag in en om het vliegtuig zichtbaar was, werd besloten te handelen volgens de processen die in werking treden bij een (vermeende) kaping of gijzeling.

Inmiddels is gebleken dat tijdens het boarden de gezagvoerder en de copiloot de noodprocedures uitlegden aan twee crewleden. Daarbij stond een transponder nog aan, een elektronisch apparaat dat een melding uitzendt als antwoord op een ontvangen boodschap, zonder dat de piloot en copiloot zich daarvan bewust zijn. Normaal wordt deze transponder na de landing op stand-by gezet, maar dat was in dit geval per ongeluk niet gebeurd. Toen de piloten bij wijze van oefening de echte code voor kaping/gijzeling intoetsten, werd hiervan een officieel signaal verstuurd.

De piloten merkten op een gegeven moment dat het boarden was gestopt en zagen politieauto’s bij het vliegtuig. Na een tijdje verliet de gezagvoerder de cockpit om poolshoogte te nemen. Hij kreeg veiligheidshalve verificatievragen voorgelegd, waarna hem de situatie werd uitgelegd. Toen drong het tot de gezagvoerder door dat de situatie was ontstaan door de veiligheidsinstructies in de cockpit waarbij hij de code voor kaping/gijzeling had ingevoerd.

Het OM geeft verder aan dat tijdens het incident via sociale mediakanalen veel nepnieuws erover werd gedeeld. "Terwijl de situatie op Schiphol ontspannen en rustig was, circuleerden op Twitter geruchten dat sprake was van paniek aan boord van het vliegtuig; dat het cabinepersoneel werd bedreigd met een mes; dat er drie mannen met messen zouden rondlopen; en dat mensen niet naar Schiphol moesten komen", aldus het OM.

De berichten werden weliswaar snel ontkracht door onder meer de marechaussee en Schiphol, aldus het OM, "maar het effect van het verspreiden van dergelijk nepnieuws is zeer kwalijk. Familieleden van de passagiers en bemanning hebben zich daardoor enige tijd onnodig veel zorgen gemaakt. Ook had het z’n weerslag op de betrokken overheidsinstanties, die er ongewild een extra taak bijkregen met het ontzenuwen van het nepnieuws."