Ombudsman: Definieer rollen duidelijk, wees transparanter

De rol van presentatoren en de positie van de redacties van NPO-programma's moeten heel duidelijk worden gedefinieerd. Daarnaast mag er geen onduidelijkheid bestaan over het verschil tussen feiten en meningen in programma's van de NPO. Bovendien moet transparant zijn hoe en door wie het naleven van de waarden wordt gemonitord en wat consequenties zijn als dat niet gebeurt, stelt de Ombudsman van de NPO, Margo Smit, in haar rapport over Ongehoord Nederland.

Zij startte het onderzoek naar omroep ON nadat zij een recordaantal klachten had ontvangen over nepnieuws, racisme en radicale meningen in de programma's van de omroep van Arnold Karskens.

De Ombudsman stelt echter met klem dat programma’s van andere omroepen zich de kritiek ook moeten aantrekken. "Ik kan niet één geval, bij één bepaalde omroep veroordelen als het publiek dezelfde dingen signaleert bij andere programma’s, ook al gebeurt het daar dan minder frequent of systematisch", aldus Smit. "Om die reden raakte dit onderzoek ook journalistieke producties van andere publieke omroepen. Onafhankelijkheid moet merkbaar zijn in de wijze waarop je vragen stelt, aan alle bronnen en gasten: met kennis van zaken, je weegt en duidt, spreekt aantoonbaar onjuiste informatie tegen en laat patronen zien. Dat moet gelden voor alle journalisten, van alle omroepen."

Smit zegt dat zij alleen de regels kan toetsen na inhoudelijke klachten over journalistieke producties. Andere organisaties zoals de NPO en het Commissariaat voor de Media kunnen bij overtreding wel sancties opleggen, beklemtoont zij. "Die route is voor het publiek niet transparant en weinig begrijpelijk", zegt de Ombudsman. "Voor het publiek moet helder gemaakt worden wat de journalistieke normen en waarden zijn, welke consequenties er zijn als die genegeerd worden, en wie sancties kan opleggen. Zo wordt duidelijk hoe er vóór het publiek en met publiek geld journalistiek bedreven wordt."