Ombudsman NPO na klacht over Lubach: satire is geen journalistiek

Satire is geen journalistiek, ook niet als een satirisch programma secuur te werk gaat in het gebruik van journalistieke bronnen. Dat stelt de ombudsman van de NPO in een uitleg op haar website naar aanleiding van klachten over De Avondshow met Arjen Lubach, met name vanwege een item over Forum voor Democratie (FVD) in maart.

"Bij De Avondshow werken journalisten en een deel van wat zij doen is daadwerkelijk journalistiek werk", schrijft ombudsman Margo Smit. "Zo wordt er gezocht naar bronnen, worden die bronnen gecheckt en wordt er een samenhangend verhaal van gemaakt. Tot op dit punt in het proces zou je dus nog kunnen beargumenteren dat Lubach en zijn redactie een journalistiek product maken. Maar dit is slechts de eerste fase van het productieproces. Want na de journalisten komen de grappenmakers in actie. Zij gieten er hun eigen sausje overheen en herschrijven alle teksten en voorzien het verhaal van een nieuwe rode draad en kwinkslagen."

Het eindproduct dat op televisie te zien is, met die grapjes en kwinkslagen, "kun je met de beste wil van de wereld geen journalistiek meer noemen". De ombudsman voegt hieraan toe dat deze zelfde redenering geldt voor een programma als Even Tot Hier of een oudejaarsconference van bijvoorbeeld Youp van 't Hek, Peter Pannekoek of Claudia de Breij.

Er waren ook klagers die Lubach beschuldigden van smaad jegens Forum voor Democratie. "Maar ook daarvoor zitten ze bij de ombudsman niet goed", schrijft Smit. "Daar kan in Nederland alleen de rechter een uitspraak over doen."

In de uitzending van maart zei Arjen Lubach onder meer dat nieuwe raadsleden van FVD verplicht cursussen moeten volgen. Ook zei hij dat een aantal FVD-bestuursleden, onder wie voorman Thierry Baudet, Forum voor Democratie BV zou hebben opgericht en daar zelf geld aan zou verdienen. Verder legde Lubach uit hoe Baudet verdient aan het uitgeven van zijn boeken. De leider van FVD werd eerder een week geschorst door de Tweede Kamer omdat hij blijft weigeren zijn nevenfuncties door te geven, zoals de regels voorschrijven.