Ondanks plan afname bos in Nederland in plaats van toename

In Nederland verdwijnt nog steeds meer bos dan er aangeplant wordt. Dat gebeurt al sinds 2013, maar de doelstelling in de landelijke bossenstrategie die daar vanaf 2020 een eind aan moest maken, wordt waarschijnlijk niet gehaald. Er is bij alle natuurbeheerders opgeteld ruim 6000 hectare minder bos dan bij de start van het plan, stelt de Algemene Rekenkamer in een onderzoek naar het bosbeheer.

De rijksoverheid en de provincies spraken in 2020 af dat er op termijn landelijk 10 procent meer bos bij moet komen. Maar de plannen van de provincies verschillen nogal en komen niet altijd overeen met het landelijke bosbeleid. Volgens de Rekenkamer komt dat omdat de huidige regels en de uitvoering geen garantie bieden voor duurzaam bosbeheer. Zo is er landelijk onvoldoende verjonging van het bos en houden provincies niet actief toezicht op de herplantplicht. Ook zijn er geen afspraken gemaakt wie de aanleg van nieuw bos betaalt.

Er is evenmin overzicht over hoe regionaal of lokaal genomen beslissingen uitpakken en hoeveel achterstallig onderhoud er is. Staatsbosbeheer weet dat op centraal niveau niet en zonder die kennis kunnen ook minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) en de provincies niet goed toezicht houden of eventueel bijsturen. In 2014 is de verantwoordelijkheid voor natuur en landschap grotendeels naar de provincies gegaan.

Volgens de rekenkamer slaagt Staatsbosbeheer, een zelfstandig bestuursorgaan die ruim een kwart van de bossen beheert, er waarschijnlijk wel in op eigen terreinen de komende jaren 5000 hectare extra bos te realiseren. Bosrijke provincies zijn ook tevreden hoe Staatsbosbeheer de bossen in stand houdt.

Tussen 1970 en 2013 groeide het bosoppervlak in Nederland van 325.706 hectare tot 375.912 hectare. Ruim 10 procent van het landoppervlakte in Nederland is bos. Daarna nam het bosoppervlak af, tot nu ongeveer 363.800 hectare. De afgelopen vier jaar is geprobeerd meer bos te planten. Dat is deels gelukt maar netto gezien is er nog steeds een ontbossing, meldt de Rekenkamer.

Bos in Nederland is naast Staatsbosbeheer in handen van veel partijen. Zo beheren particuliere bosbezitters 31 procent van het bos, gemeenten 15 procent, provincies 12 procent, Natuurmonumenten 8 procent en overige bezitters 7 procent. Staatsbosbeheer beheert 27 procent: dat is ruim 94.000 hectare, ofwel vier keer de stad Amsterdam.