Onderzoek: crisissamenwerking met Caribisch Nederland kan beter

De speciale Rijksvertegenwoordiger die op Bonaire, Sint Eustatius en Saba (ook wel de BES-eilanden) moet helpen bij grote rampen, crises en ordeverstoringen, functioneert niet zoals het moet. De lokale autoriteiten doen liever rechtstreeks zaken met de ministeries in Nederland. Die zouden liever zien dat ze zich tot de vertegenwoordiger wenden. Misschien moet het systeem anders ingericht worden, blijkt uit een onderzoek.

De conclusies staan in een evaluatie van de Veiligheidswet BES, die gaat over de nooddiensten en rampenbestrijding, uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Volgens de onderzoekers is het op zichzelf een bruikbare wet, maar werkt hij nog niet zoals die bedoeld is. Hij zou daarom op punten aangepast moeten worden.

Zo is onvoldoende duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is bij de geneeskundige hulpverlening, zoals de ambulances. Daardoor zitten die soms met te weinig middelen en capaciteit. Ook blijkt de gemeenschappelijke meldkamer niet genoeg benut te kunnen worden. In de praktijk maakt eigenlijk alleen de politie er goed gebruik van, en de ambulance en brandweer niet.

De onderzoekers keken verder of de Rijksvertegenwoordiger wel functioneert als schakel tussen de lokale overheid en de ministeries in Nederland. Probleem bleek dat de lokale ambtenaren en die van de ministeries buiten crisistijd ook rechtstreeks met elkaar praten. Als er bijvoorbeeld een natuurramp gebeurt, blijft het contact via die lijnen lopen. De lokale autoriteiten betwijfelen of de vertegenwoordiger veel toevoegt. De ministeries vinden het juist wel handig.

De onderzoekers opperen dat de BES-eilanden misschien zouden kunnen aansluiten bij de crisisstructuren zoals die in de rest van Nederland bestaan. Ze zouden dan ook kunnen samenwerken op het gebied van kennisdeling.

De BES-eilanden zijn zogenoemde Caribisch openbare lichamen die horen bij Nederland. Er wonen bijna 26.000 mensen. Saba en Sint Eustatius werden in 2017 getroffen door drie orkanen, die aanleiding waren voor dit onderzoek. Met name de eerste daarvan (Irma) berokkende schade. Bonaire ligt meer dan 800 kilometer verderop.