Onderzoek: financiële klap ziekenhuizen door gestegen prijzen

Meerdere ziekenhuizen dreigen nog dit jaar in financiële problemen te komen door de gestegen inkoopkosten van onder meer energie en voeding. Dit blijkt uit een onderzoek van Intrakoop, de inkooporganisatie van de zorg, en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ). Door de situatie dreigen ziekenhuizen bepaalde noodzakelijke investeringen niet te kunnen doen, waarschuwen de organisaties.

Niet alleen de prijzen van energie (+43,8 procent) rijzen de pan uit, ziekenhuizen zijn dit jaar ook fors meer geld kwijt aan diensten en producten. Zo zijn de kosten voor bijvoorbeeld kantoorspullen (+8,5 procent), vervoer (+7,6 procent) en voeding (+7,4 procent) veel hoger dan in 2021, zo blijkt uit de studie. Er deden 68 ziekenhuizen aan het onderzoek mee, zo'n twee derde van het totale aantal. De prijsstijgingen hebben onder meer te maken met de oorlog in Oekraïne, die ervoor zorgt dat er minder aanvoer is van energie en grondstoffen vanuit onder meer Rusland.

Al met al hebben ziekenhuizen dit jaar gemiddeld 5,8 procent meer inkoopkosten, terwijl ze volgens lopende afspraken met zorgverzekeraars slechts 1,83 procent gecompenseerd krijgen voor prijsstijgingen. Hierdoor dreigt dit jaar een 'gat' van bijna 300 miljoen euro, zo berekenden Intrakoop en de NVZ. Dat bedrag moeten de ziekenhuizen zelf ophoesten. Daarnaast wijzen de onderzoekers erop dat later dit jaar diverse contracten met leveranciers aflopen, en dat het niet is uitgesloten dat er nieuwe prijsverhogingen worden doorgevoerd. Ook is de verwachting dat de kosten na 2022 nog verder oplopen.

Ruud Plu, bestuurder/directeur van Intrakoop, voorziet zware tijden voor zijn leden. "Ziekenhuizen verliezen door de kostenstijgingen bijna alle ruimte die er nog is voor noodzakelijke investeringen in bijvoorbeeld ICT en duurzaamheid. Hierdoor wordt het voor hen moeilijk om toekomstbestendig te zijn en te blijven." Hij zegt dat de marges bij de meeste ziekenhuizen bijzonder klein zijn. "Het is belangrijk dat overheid, zorgverzekeraars en ziekenhuizen samen onderzoeken hoe de zorg kan worden gecompenseerd zonder dat er bezuinigd hoeft te worden op de kwaliteit of het aanbod."

De NVZ maakt zich zorgen over de situatie, laat een woordvoerder weten. Bij de ziekenhuiskoepel leeft ook de vrees dat investeringen op het gebied van personeel, gegevensuitwisseling, duurzaamheid en ICT in het gedrang komen. Op meerdere 'tafels' is overleg gaande over de verwachte tekorten, maar op de uitkomst ervan kan de NVZ niet vooruitlopen.

Belangenorganisatie Zorgverzekeraars Nederland houdt het vooralsnog op een korte reactie. "De komende tijd krijgt iedereen, en dus ook de zorgsector, te maken met hogere prijzen. We zullen ons daarom gezamenlijk moeten inspannen om de premies zo laag mogelijk te houden en tegelijkertijd zorgaanbieders financieel gezond. We betalen de zorg tenslotte voor elkaar, met elkaar."

Vorig jaar hadden (algemene) ziekenhuizen in Nederland 8,4 miljard euro aan inkoopkosten voor diensten en goederen. Veruit het grootste deel had betrekking op de directe patiëntenzorg, zoals medicijnen met 4,8 miljard euro, gevolgd door algemene kosten en kosten voor het inhuren van zzp'ers en flexibel personeel.