Onderzoek: gemeenten planten soms bomen die soortenrijkdom schaden

De meeste bomen die gemeenten aanplanten zijn goed voor de natuur in de stad, maar gemeenten planten volgens een dinsdag verschenen onderzoek van Natuur & Milieu ook soms bomen aan die nauwelijks iets doen voor de biodiversiteit - of zelfs ronduit schadelijk zijn. Zogeheten 'invasieve exoten' kunnen zich snel verspreiden en inheemse soorten verdringen.

De organisatie heeft het bomenbeleid van 28 grote gemeenten doorgelicht, daarbij geholpen door wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR) en FLORON (Floristisch Onderzoek Nederland). Driekwart van al die gemeentelijke bomen staat op de 'groene lijst'. Van deze soorten is wetenschappelijk aangetoond dat ze goed zijn voor de soortenrijkdom in Nederland.

Van de bijna 2,5 miljoen bomen waar de analyse over gaat, hoort 4 procent echter tot soorten van de 'zwarte lijst'. Deze boomsoorten kunnen schadelijk zijn voor hun omgeving. De beruchte hemelboom bijvoorbeeld, die gifstoffen afgeeft aan de bodem en de groei van andere soorten dwarsboomt. Inmiddels is deze soort in de EU verboden, maar toch blijkt hij nog wel eens te worden geplant. Enkele andere soorten op de zwarte lijst zijn de valse acacia, de zilverwilg, het erwtenboompje en de sering.

Als voorbeeld van een nuttige inheemse boomsoort noemen de onderzoekers de zomereik, die door gemeenten het meest wordt geplant van alle bomen. Een goede zaak vinden de experts dat, want zo'n boom trekt gemiddeld alleen al 450 insectensoorten aan en vormt zo "een ecosysteem op zich". De Amerikaanse eik, die hier niet van nature thuishoort, maar ook soms wordt geplant, trekt gemiddeld slechts 13 insectensoorten aan. Die boom heeft ook nog een "invasief karakter", klinkt het.

De onderzoekers waarschuwen dat de aanplant van invasieve soorten nauwelijks is gedaald in de afgelopen 23 jaar, terwijl gemeenten zelf zeggen er "scherp op te zijn". Het aandeel bomen van de groene lijst is juist wat afgenomen. "Gemeenten laten in hun aanplantbeleid kansen voor biodiversiteit liggen", luidt dan ook een van de conclusies.

Uit het onderzoek komen allerlei verschillen tussen steden naar voren. Van de onderzochte gemeenten heeft Amsterdam de meeste bomen: 259.000. Zaanstad heeft er met 20.000 het minst. Amersfoort en Ede hebben het hoogste percentage 'groene lijst'-bomen: beide 81 procent, al staan er in Ede in totaal meer bomen. Delft staat hier onderaan met een score van 50 procent, maar dat komt vooral doordat daar van een op de drie bomen de soort onbekend is.