Onderzoek onder Nederlanders: angst voor oorlog sterk toegenomen

De angst voor oorlog is in 2023 sterk toegenomen onder Nederlanders, zo blijkt uit onderzoek in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Ongeveer een derde van hen is bang dat Nederland in de komende vijf jaar betrokken zal raken bij een oorlog, of dat mensen met wie ze zich verbonden voelen in de komende vijf jaar betrokken raken bij een oorlog. In 2021, toen die vraag ook werd gesteld, betrof dit nog ongeveer een op de tien mensen.

In het jaarlijkse onderzoek, het Nationaal Vrijheidsonderzoek 2023, staat verder dat oudere mensen doorgaans angstiger zijn voor oorlog dan jongere mensen. De vrees dat zoiets als de Tweede Wereldoorlog opnieuw kan gebeuren, wordt vaker als reden genoemd om op 4 mei te herdenken en 5 mei te vieren. "Deze resultaten zijn vermoedelijk te verklaren door de inval van Rusland in Oekraïne", aldus het comité in een persbericht. Dat gebeurde in februari vorig jaar.

Het Nationaal Vrijheidsonderzoek is een langlopend jaarlijks onderzoek dat sinds 2001 wordt gedaan. Onderzoeksbureau Centerdata voerde het uit, net als in 2020, 2021 en 2022. Dit jaar deden ruim 1200 Nederlanders mee, volgens de onderzoekers een representatieve afspiegeling van de Nederlandse bevolking van Nederlanders van 16 jaar en ouder. Data werden verzameld tussen 6 en 28 februari dit jaar.

Net als in voorgaande jaren geeft een groot deel van de Nederlandse bevolking aan de Nationale Herdenking (heel) belangrijk te vinden: 85 procent. Dat was een jaar eerder 83 procent. Wat betreft Bevrijdingsdag ligt dit percentage op 77 procent, tegen 75 procent een jaar eerder. Een ruime meerderheid (70 procent) van de ondervraagden zou 5 mei graag zien als jaarlijkse vrije dag. Nu is dit slechts een keer in de vijf jaar het geval.

In het onderzoek staat verder dat er bij meer mensen "een groeiende wens is datgene wat herdacht wordt breder te trekken". Zo vindt 59 procent dat er meer aandacht zou moeten zijn voor andere oorlogen dan de Tweede Wereldoorlog. Dat was vorig jaar 53 procent. Ook is een ruime meerderheid van ondervraagden voorstander van een naamsverandering van 'Bevrijdingsdag' naar 'Dag van de Vrijheid'. Daarmee zou meer nadruk gelegd worden op vrijheid in het algemeen en op democratie en mensenrechten, aldus de onderzoekers.

Als enkele belangrijke redenen om stil te staan bij de Nationale Herdenking noemen ondervraagden: 'Ik vind het belangrijk om stil te staan bij het belang van vrijheid' en 'Uit dankbaarheid voor de mensen die voor onze vrijheid hebben gevochten'.