Ontwerp Razzia Monument onthuld, wordt manshoge beeldengroep

Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam heeft woensdag samen met Gerard Cox het ontwerp onthuld voor het Razzia Monument dat in de Maasstad komt. De burgemeester en de ambassadeur van het monument deden dat in het Feyenoordstadion, tijdens de jaarlijkse herdenking van de razzia van Rotterdam op 10 en 11 november 1944. Daarbij werden 52.000 jongens en mannen uit Rotterdam en Schiedam door de Duitse bezetter opgepakt en weggevoerd om dwangarbeid te verrichten.

De gerenommeerde Rotterdamse beeldend kunstenaar Anne Wenzel is de ontwerper van het monument. Zij maakte voor de onthulling een klein schaalmodel van haar ontwerp, dat uit een tiental inzendingen werd gekozen. Het laat twee mensen zien, een staande vrouw in wit en een knielende man in een donkere tint keramiek. Beiden hebben ze een fel oranje ‘wond’, die aangeeft waar ze aan elkaar vast zaten voordat ze tijdens de razzia uiteen werden gerukt. Met de oranje kleur legt Wenzel een link naar de Rotterdamse haven: hij is veelvuldig te zien op grote schepen.

Het Razzia Monument, dat komend jaar moet verrijzen, is het initiatief van René Versluis en Jan Willem Cleijpool, beide zoons van dwangarbeiders. Ze vonden het een gemis dat er nooit een monument voor deze ingrijpende gebeurtenis is opgericht en zijn al jaren bezig het van de grond te krijgen, inclusief het werven van fondsen om het benodigde half miljoen euro bijeen te krijgen. Dat "loopt voorspoedig", aldus Versluis. In zijn speech tijdens de onthulling prees hij Wenzels ontwerp als imposant en krachtig: "Voor mij staat de man voor de afgevoerde mannen en de vrouw voor de ontredderde stad Rotterdam."

Het monument komt te staan aan de Maas, in het plantsoen naast het ‘Van Ommerenhaventje’ aan de Parkkade. Zowel de initiatiefnemers als de kunstenaar zijn verguld met die plek. De twee keramiekfiguren die samen het monument gaan vormen worden meer dan manshoog. Ze kijken over de Maas in de verte en stralen volgens Wenzel "zowel eenzaamheid als hoop" uit.

De vele persoonlijke verhalen van de door de razzia getroffen mensen inspireerden haar: "Ik werd heel erg geraakt door de wreedheid, het plotselinge uit elkaar scheuren van mensen." Zo kwam haar ontwerp tot stand: "Ik heb twee mensen geboetseerd als één geheel. Toen heb ik gedaan wat ook in de razzia gebeurd is: dat het doorgesneden werd. Wat ik mooi vind is: nu zie je de man van voren en je denkt: alles is in orde, maar als je de tijd neemt om eromheen te lopen, dan zie je dat níet alles in orde is. Datzelfde bij de vrouw."

Bij het Razzia Monument komt een eenvoudige uitleg. "Het wordt geen tekst waar emoties in zitten, want die emoties zitten in de feiten én in het beeld", stelt Wenzel. De beelden worden gemaakt van klei met glazuur en krijgen een kern van gewapend beton. Het geheel wordt volgens Wenzel weerbestendig, kleurecht en hufterproof. De bedoeling is dat het monument bij de volgende herdenking in 2022 wordt onthuld.