Opwinding over eerste testbeelden Europese ruimtetelescoop Euclid

De Europese ruimtetelescoop Euclid, die ongeveer een maand geleden werd gelanceerd, heeft zijn eerste beelden naar de aarde gestuurd. Het zijn proefopnames, bedoeld om de apparatuur aan boord te testen, maar die leiden al tot grote opwinding bij de wetenschappers achter de missie, onder wie astronomen van de universiteiten van Groningen en Leiden.

De Euclid moet miljarden stelsels zoals onze Melkweg in kaart brengen en heel nauwkeurig bepalen waar die staan. Dat levert de grootste, nauwkeurigste driedimensionale kaart van het heelal ooit op. Uit die kaart kunnen wetenschappers afleiden hoe het heelal zich in de afgelopen 10 miljard jaar heeft ontwikkeld en hoe het nog steeds uitdijt.

Die kennis kan helpen om twee mysteries in het universum op te lossen, namelijk donkere materie en donkere energie. Donkere materie zorgt voor zwaartekracht, donkere energie zorgt ervoor dat het heelal steeds sneller uitdijt. Vrijwel het hele universum bestaat daar waarschijnlijk uit. Volgens de theorie zouden ze moeten bestaan, anders wankelen alle natuurwetten, maar het is nog altijd niet gelukt om ze waar te nemen en vast te stellen. "Op basis van deze eerste opnames verwachten we veel te ontdekken over de verdeling van donkere materie in het heelal", zegt sterrenkundige Koen Kuijken van de Universiteit Leiden in een verklaring van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA).

De Euclid werd op 1 juli gelanceerd vanuit Cape Canaveral in de Verenigde Staten. Daarna vloog hij naar zijn werkplek, op 1,5 miljoen kilometer afstand. Het duurt nog ongeveer twee maanden om alle onderdelen af te stellen en te testen. Daarna kan de Euclid zes tot elf jaar lang het heelal meten. Het verwerken van alle gegevens is de verantwoordelijkheid van Nederland. Dat gaat onder meer via een datacentrum in Groningen.