Organisatie slavernijverleden: het werd tijd voor excuses

Het zat er aan te komen en het werd tijd. Dat is de reactie van bestuursvoorzitter Linda Nooitmeer van het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) op het bericht dat het kabinet in december waarschijnlijk excuses gaat maken voor het Nederlandse slavernijverleden. "Het gaat te ver om al te euforisch erover te zijn, er zijn meerdere momenten geweest waarop excuses hadden kunnen worden gemaakt, maar het is zeer goed dat het gebeurt."

Volgens Nooitmeer is de huidige tijdgeest zo dat bestuurders om zich heen kijken, naar de geschiedenis kijken en zich realiseren dat als ze willen bouwen aan de toekomst van het land, dit de eerste stap moet zijn. De bestuursvoorzitter benoemt zeven momenten waarop eerder excuses hadden kunnen worden gemaakt, zoals in 1863, toen slavernij werd afgeschaft. "Natuurlijk is het laat, maar laten we wel wezen, het is een noodzakelijk onderdeel van het proces."

Tijdens de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij op 1 juli gaat het volgens Nooitmeer niet alleen om het herdenken en betonen van eer aan de voorouders. "Het gaat ook over hoe het doorwerkt in de levens van hun nazaten en hoe de maatschappij is gevormd door het verleden. De symbolische waarde is er wel degelijk. Liever ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald."

Nooitmeer ziet op sociale media dat mensen zich afvragen of het goed is dat er excuses worden gemaakt. Ze noemt het heel pijnlijk dat daar überhaupt discussie over moet zijn. "Wat ik graag zou willen is dat mensen proberen zich in te leven en te kijken naar de menselijke waarde die hangt aan het geven van excuses. Ik hoop dat door die invalshoek de felle strijd tussen voor- en tegenstanders naar de achtergrond verdwijnt. Je hebt het over mensenrechten die zijn geschonden, mensen die tot slaaf gemaakt zijn, uit hun omgeving gehaald zijn, om tegen hun wil onder erbarmelijke omstandigheden 250 jaar lang op plantages in Suriname en het Caribisch deel van het Koninkrijk te werken. Kunnen we de menselijkheid in onszelf vinden om die excuses te maken?"

Nederland Wordt Beter, waarvan activist Jerry Afriyie voorzitter is, laat weten de excuses een mooie ontwikkeling te vinden "die bij zal dragen aan meer aandacht en erkenning voor ons gedeelde verleden". Er wordt ook 200 miljoen euro vrijgemaakt voor een bewustzijnsfonds en komt er 27 miljoen euro voor een slavernijmuseum, dat in Amsterdam zal komen. Nederland Wordt Beter is benieuwd naar de invulling van dat fonds en "nog bekend te maken vervolgstappen in het kader van een herstelfonds dat ten goede komt aan nazaten van tot slaaf gemaakten".