'Overheid heeft gedupeerde Groningers nooit centraal gesteld'

Elke bewindspersonen die de afgelopen jaren het gas- en aardbevingsdossier onder zijn hoede heeft gehad, is alleen bezig geweest met beeldvorming en symboolpolitiek. Dat zei Susan Top, voormalig secretaris van het Groninger Gasberaad, tegen de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen. Elke minister riep dat bij het afhandelen van schade en de versterkingsoperatie de bewoner centraal stond, maar daarvan is volgens Top nooit sprake geweest.

Het beperken van de rekening van het herstel voor de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft volgens Top altijd voorop gestaan. Schade-experts werden door hun opdrachtgever gestuurd om zo weinig mogelijk schade te erkennen, zo heeft ze van enkelen van hen gehoord. Ook van anderen heeft ze dergelijke signalen gekregen.

Eerst was de NAM zelf opdrachtgever voor de schade-experts, later het Centrum voor Veilig Wonen (CVW) en vervolgens het Instituut voor Mijnbouwschade Groningen. De laatste twee waren, op papier, onafhankelijk van de NAM. Top heeft daar, gezien de signalen die haar door de jaren heen hebben bereikt, sterke twijfels bij. "De rapporten die de schade-experts opstelden, noemden wij de smoezenboeken." Gedupeerden kregen regelmatig een brief dat de gemelde schade niet de oorzaak van de aardbeving was, maar dat er sprake was van achterstallig onderhoud. "Mensen vonden het verschrikkelijk dat ze als leugenaar werden gezien."

Als secretaris van het Groninger Gasberaad heeft Top zich jarenlang ingezet voor een goede oplossing voor gedupeerden van de aardbevingen, veroorzaakt door de gaswinning in Groningen. Ze heeft om dat te bereiken in allerlei overlegstructuren gezeten en ook bij ministers aan tafel. Alle plannen en beloften voor schadevergoeding en de herstel- en versterkingsoperaties heeft ze langs zien komen. En ook weer zien verzanden, waardoor alles weer stil kwam te liggen en gedupeerden langer in onzekerheid en angst moesten leven.

Het zwabberende, onduidelijke en ondoorzichtige beleid heeft bij de gedupeerde Groningers veel leed veroorzaakt, benadrukte Top. Keer op keer werden de problemen en verantwoordelijkheden doorgeschoven of afgewenteld op anderen, niemand heeft zijn verantwoordelijkheid genomen, vindt ze. De overheid heeft daarnaast onvoldoende geluisterd naar de Groningers.

"In Groningen heeft men opgehouden met hopen. Het minste wat uw commissie kan doen is de erkenning dat zij niet gek waren", gaf ze de leden van de enquêtecommissie mee.