Oxfam Novib hoopt dat vonnis over F-35 een keerpunt is

Directeur Michiel Servaes van Oxfam Novib hoopt dat het besluit van het gerechtshof dat Nederland binnen zeven dagen moet stoppen met de export naar Israël van onderdelen voor F-35 gevechtsvliegtuigen, ook internationaal een keerpunt zal zijn. In meer landen zijn rechtszaken op komst om wapenleveranties aan Israël te stoppen.

"Wij zijn zelf in contact met organisaties die in andere landen al bezig zijn. Met de voorbereiding van rechtszaken. In het Verenigd Koninkrijk is die zaak al vrij ver", zegt Servaes. "Daar zal bij die zaken natuurlijk gekeken worden: hoe heeft die rechter in Nederland de uitspraak gedaan. Ik verwacht dat regeringen zich die vraag ook zullen stellen."

Het hoger beroep was aangespannen door Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum. Ze wilden een verbod op de export omdat Israëlische F-35's zouden bijdragen aan mogelijke schendingen van het humanitair oorlogsrecht in de Gazastrook. Een rechtbank had in december hun eis nog afgewezen, maar het gerechtshof stelde de drie organisaties in het gelijk.

De export van de onderdelen vanaf een logistiek centrum op vliegbasis Woensdrecht gaat via een algemene vergunning waarbij elke export niet steeds weer opnieuw getoetst hoeft te worden. Na het begin van de oorlog vier maanden geleden heeft het kabinet wel een nieuwe beoordeling uitgevoerd, maar die was volgens het hof niet correct.

Volgens advocaat Liesbeth Zegveld van de drie organisaties vormt zo'n algemene vergunning voor wapenexporten al langer een probleem. "Daar wordt veel mee omzeild en dat is, daar is nu een streep door." Dergelijke vergunningen kunnen blijven bestaan, maar het volgens haar nu duidelijk dat als er risico op schendingen van het oorlogsrecht bestaat dat je dan niet meer mag leveren.

Het vonnis zal niet vandaag of morgen direct gevolgen hebben voor de mensen in de Gazastrook waar al bijna 30.000 Palestijnen zijn omgekomen in de strijd. "Niet meteen zal alles anders zijn en dat is natuurlijk verschrikkelijk", aldus Servaes. "Ik geloof wel dat dit een keerpunt kan zijn. Dat dit een beetje licht en hoop kan bieden."