Partijen staken miljoenen in onlinecampagnes, maar misten contact

Hoewel politieke partijen deze campagne afzonderlijk tonnen uitgaven aan advertenties op internet, ging het in de nabeschouwing tussen campagneleiders op donderdag maar weinig over digitaal campagnevoeren. De politici misten vooral de mogelijkheid om de kiezers in het echt te zien. "Als er geen corona was geweest, hadden we hele grote bijeenkomsten gehad," zei Sjoerd Sjoerdsma van D66.

Van half december tot en met vorige week gaven partijen volgens rapporten van Facebook en Google gezamenlijk ruim 2,3 miljoen euro uit aan advertenties online. Hierbij is alleen gekeken naar de partijen die volgens de laatste Peilingwijzer in het voor hen gunstigste geval kans maakten op een zetel.

Die miljoenen bleven onbesproken tijdens het gesprek tussen campagneleiders in Nieuwspoort. De SP moet het traditioneel hebben van een campagne van deur tot deur, aldus SP-campagneleider Maarten Hijink. Dat kon nu niet. Campagneleider Wijnand Duyvendak van GroenLinks vond het wel moeilijk dat zijn partij, die de vorige verkiezingen grote bijeenkomsten organiseerde, "geen contact" kon maken.

"Een beetje online, daar gebeurde best veel," zegt hij. Online is volgens hem erg belangrijk, maar als je het niet kunt combineren met een offlinecampagne, blijf je volgens Duyvendak ergens steken.

CDA, een partij die deze verkiezingen flink verlies boekte, gaf veruit het meest uit aan internetreclames: bijna 650.000 euro in dertien weken. Daarna volgen D66 (451.000 euro), GroenLinks (212.000 euro), VVD (207.000 euro), PvdA (184.000 euro) en Forum voor Democratie (182.000 euro). Het gaat hierbij om uitgaven van de landelijke afdelingen van de partijen, maar ook van kandidaten, regionale vertakkingen en gelieerde organisaties als jongerenafdelingen.

Wetenschappers zijn er nog niet over uit welk effect online adverteren heeft op de uitslag van verkiezingen, zegt onderzoeker Tom Dobber van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Maar heel groot zal het effect niet zijn, verwacht hij op basis van onderzoek dat hiernaar is gedaan. "Als je het niet doet, loop je misschien iets achter op andere partijen. En als je het wel doet, kan je hoogstens een paar procentpunten winnen."

Partijen bereikten niet alleen kiezers op internet met advertenties, maar zochten ook op andere manieren contact. Zo kocht de landelijke afdeling van de PVV geen enkele internetreclame, maar stuurde deze wel actief berichten naar volgers op sociale media als Facebook en Twitter. GroenLinks ging via WhatsApp in gesprek met met potentiële stemmers. Het is niet bekend hoeveel geld partijen hebben gestoken in zulke vormen van digitaal campagnevoeren.