PBL: plannen partijen niet voldoende voor klimaatneutraal 2040

Het is niet waarschijnlijk dat de plannen van politieke partijen voldoende zijn voor een klimaatneutraal Nederland in 2040, stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een analyse van de verkiezingsprogramma's. D66, Volt en GroenLinks-PvdA hebben dit streven in hun programma, maar zullen dus meer moeten doen.

De grootste opgave zit waarschijnlijk in het transport, de landbouw en de gebouwde omgeving. Neutraliteit in 2040 is mogelijk, mits maatregelen worden genomen om bijvoorbeeld CO2 op te slaan. "Maar bij alle partijen ontbreken de concrete maatregelen om dat mogelijk te maken", aldus het PBL. Bovendien wil een partij als GroenLinks-PvdA liever niet inzetten op CO2-opslag: de partij wil hiermee alleen emissies compenseren die niet te vermijden zijn.

Ook is het halen van de doelen sterk afhankelijk van medewerking van iedereen die een auto of woning heeft en alle bedrijven die moeten verduurzamen. Een klimaatneutraal 2040 is volgens het PBL dan ook niet uitgesloten, maar de plannen bieden onvoldoende zekerheid dat ze het doel te halen.

Volt denkt het doel van een klimaatneutraal 2040 nog steeds te gaan halen, laat de partij in een reactie weten. "Binnen het PBL-systeem kun je dat alleen niet laten zien: je moet dan bijvoorbeeld ambtenaren langs alle 8 miljoen huishoudens sturen om hun precieze energieverbruik, energielabel en warmtepomp te controleren. Dat is niet de overheid zoals wij die voor ons zien."

Het PBL onderzocht verder nog de programma's van de VVD en de ChristenUnie. Van de onderzochte partijen haalt de VVD de laagste CO2-vermindering, gevolgd door de ChristenUnie. De liberalen verminderen in 2030 46 tot 58 procent van de CO2-uitstoot ten opzichte van 1990. Voor de ChristenUnie ligt die bandbreedte tussen de 49 en 61 procent. Daarna volgen D66 (54-64 procent), Volt (55-63 procent) en GroenLinks-PvdA (54-65 procent). Het PBL benadrukt dat de bandbreedtes bij alle partijen "substantieel" zijn, omdat er nog veel onzekerheid is over hoe de plannen worden uitgevoerd.

Wel reduceren de linkse partijen een aanzienlijk deel van de uitstoot doordat industrie of energiebedrijven vertrekken naar het buitenland. Die uitstoot wordt dus niet verminderd. Bij GroenLinks-PvdA gaat het om 18 megaton CO2 wat naar het buitenland verplaatst. Voor Volt is dat 15 megaton, voor D66 10 megaton, en voor de ChristenUnie 5 megaton. In de plannen van de VVD vertrekt er geen uitstoot naar het buitenland.

EU-lidstaten, dus ook Nederland, hebben afgesproken in 2050 klimaatneutraal te zijn. Het PBL kan op basis van de programma's die er nu liggen niet beoordelen of dat gaat lukken. Daarvoor is nog te veel onzekerheid over het beleid ná 2040 en onvoorziene ontwikkelingen in de tussentijd.