Planbureaus: nu al aan de slag met herstelplan voor na corona

Het demissionaire kabinet moet nu al aan de slag met plannen om economie en samenleving te laten herstellen van de coronacrisis. Dat schrijven het Centraal Planbureau (CPB), het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een gezamenlijk advies.

De planbureaus adviseren om zo snel mogelijk te gaan werken aan een "samenhangend herstelbeleid". Zo'n "doorstart van de samenleving" kan volgens deze belangrijke adviesorganen niet wachten tot er na de verkiezingen van 17 maart een nieuw kabinet is geformeerd. "Dat duurt wellicht maanden en er is nu - gezien de aanhoudende coronacrisis - geen tijd te verliezen."

De plannen moeten volgens de planbureaus niet alleen gericht zijn op economisch herstel, maar ook op bredere welvaart. Daarbij moeten maatschappelijk belangrijke thema's een rol spelen, zoals volksgezondheid, onderwijs, veiligheid, toegankelijkheid van voorzieningen, kwaliteit van de leefomgeving en sociale gelijkheid.

Door de coronacrisis hebben sommige van die kwesties "aan urgentie gewonnen". Als voorbeelden noemen de planbureaus de tweedeling op de arbeidsmarkt tussen mensen met een vast en een flexibel contract en kansenongelijkheid in het onderwijs. Andere zaken dreigen juist naar de achtergrond te worden gedrongen, zoals klimaatverandering en de betaalbaarheid van de zorg op de lange termijn.

De crisis heeft ook gezorgd voor een versnelling van de "digitale transitie" die al langer aan de gang was. Mensen werkten op grote schaal thuis, kinderen volgden massaal online onderwijs en ook doktersconsulten werden meer dan anders op afstand gedaan. "Digitalisering biedt, kortom, kansen voor nieuwe werkwijzen en vormen van dienstverlening."

Aan het heropenen van economie en samenleving kunnen volgens de planbureaus extra investeringen in verduurzaming worden gekoppeld. "Mits deze investeringen tijdig gedaan worden, kunnen ze de vraag stimuleren en zo de duur en diepte van een economische recessie beperken."

De planbureaus roepen het kabinet ook op tot een "zuivere rolverdeling" tussen deskundigen, zoals zijzelf en bijvoorbeeld het RIVM, en bestuurders. Die moet ook voor het publiek duidelijker zichtbaar zijn. "Dat voorkomt verwarring over de invloed van verschillende belangengroepen, de inbreng van kennis uit de wetenschap en het gebruik ervan door de politiek."