'Politici laten racisme liggen in verkiezingscampagnes'

De Black Lives Matter-demonstraties van vorig jaar zorgden voor hernieuwde aandacht voor het bestaan van racisme in Nederland. Ook politici stelden dat er meer gedaan moet worden om racisme te bestrijden. Toch maken grote partijen er geen echt thema van in hun verkiezingscampagnes, zien politicoloog Liza Mügge van de Universiteit van Amsterdam en Sylvana Simons, lijsttrekker van BIJ1.

Premier Mark Rutte (VVD) ging na de landelijke antiracismeprotesten afgelopen zomer in gesprek met activisten van Black Lives Matter en Kick Out Zwarte Piet. Na de gesprekken gaf hij aan dat hij "praktische stappen" wilde zetten om naar een land met "nul racisme" te gaan.

In de verkiezingsprogramma's van de VVD en ook de andere grote partijen als het CDA staat inderdaad dat er voor racisme geen plaats is in de samenleving. Maar ze profileren zich niet uitdrukkelijk als antiracistisch, stelt Mügge. Waardoor dat precies komt, weet ze niet. "Wellicht zijn partijen bang dat hun achterban het snel te radicaal vindt."

Dat is ook volgens Sylvana Simons de belangrijkste verklaring. In de verkiezingscampagne van BIJ1 is de aanpak van racisme een van de kernpunten. Vier jaar geleden probeerde Simons ook al een zetel in de Kamer te bemachtigen. Sindsdien heeft racisme een grotere plek in het maatschappelijk debat ingenomen, ziet ze. "Maar politiek is er nog weinig veranderd."

Progressieve partijen zoals D66, GroenLinks en de PvdA besteden weliswaar meer aandacht aan het thema dan VVD en CDA, maar dat is volgens Simons niet genoeg. "Ze hebben stuk voor stuk nauwelijks mensen van kleur hoog op hun kieslijsten staan. Dat valt me tegen. Je kunt van alles opschrijven, maar als je op je lijst niet veel kleur toevoegt, heeft het voor mij weinig inhoud."

Het begint inderdaad met representatie, stelt ook Mügge. "Als er meer mensen van kleur in de Kamer zitten die een punt maken van racisme, wordt het vanzelf normaler om je er tegen uit te spreken." Ze trekt de vergelijking met het onderwerp vrouwengelijkheid. De lijsttrekker van D66, Sigrid Kaag, spreekt zich in haar campagne bijvoorbeeld fel uit tegen seksisme. "Er zijn dit jaar ongekend veel vrouwelijke partijleiders en die zijn niet bang om genderongelijkheid aan te kaarten."

Volgens Simons is het nu noodzaak ook het thema racisme levend te houden in het maatschappelijke en politieke debat. Daarin wil ze samenwerken met DENK, die antiracisme ook hoog op de politieke agenda heeft staan. "Er zitten zoveel rechtse partijen in de Kamer, een extra antiracistische partij kan er echt nog wel bij."