Politicologen: wat Kaag meemaakte is topje van ijsberg

Het is heel goed dat Sigrid Kaag zich in het interview waarin ze haar vertrek aankondigt uitspreekt over de bedreigingen aan haar adres en vrouwenhaat in Nederland. Dat zeggen politicologen Liza Mügge en Julia Wouters in een reactie op het aangekondigde vertrek van de D66-leider.

"Doordat Kaag hierover is gaan praten, heeft ze er een politiek probleem van gemaakt", zegt Mügge, universitair hoofddocent aan de Universiteit van Amsterdam. "Daar mogen we haar dankbaar voor zijn, want wat Kaag heeft meegemaakt is het topje van de ijsberg. Ook op lokaal niveau krijgen vrouwelijke politici te maken met bedreigingen, maar daar hoor je bijna nooit iemand over."

Wouters, die behalve politicoloog ook coach is van vrouwen in bestuurlijke of politieke functies, herkent dat beeld. "De vrouwen die ik coach, denken vaak dat ze een individueel probleem hebben waarvan ze de oorzaak bij zichzelf zoeken. Terwijl dit een probleem is dat we als samenleving hebben. De boodschap van Kaag is: dit gebeurt en dat is niet oké."

Donderdagochtend maakte Kaag bekend dat ze bij de komende verkiezingen niet opnieuw lijsttrekker van D66 zal zijn, vanwege de zware wissel die de bedreigingen aan haar adres op haar gezin trekken.

Behalve Kaag hebben meer politici te maken met haat en bedreigingen. PVV-leider Geert Wilders wordt om die reden al jaren zwaar beveiligd. In de coronaperiode was onder anderen Hugo de Jonge, toenmalig minister van Volksgezondheid, regelmatig het mikpunt van dreigementen en intimidatie.

Volgens Mügge en Wouters hebben bedreigingen aan het adres van vrouwelijke politici en bestuurders een ander karakter. "Alle politici, zeker als ze zichtbaar en prominent zijn, kunnen te maken krijgen met dreigementen en geweld op basis van hun politieke ideeën", legt Mügge uit. "Maar bij vrouwen komen daar commentaren en haat bij die specifiek gaan over het vrouw-zijn, soms gaat het daar zelfs alleen maar over."

"Uit onderzoeken blijkt dat dit een strategie kan zijn om vrouwen uit de politiek te verjagen", vervolgt Mügge. "Het stereotiepe beeld van wat een goed politiek leider is, is nog altijd heel mannelijk."

Vrouwen die uitstralen 'one of the guys' te zijn of die geen uitgesproken emancipatieagenda hebben, krijgen volgens Wouters minder vaak te maken met intimidatie. Ze stelt dat vrouwen zich moeten blijven uitspreken over intimidatie, wat volgens haar eerder werd gezien als teken van zwakte. "Nu gebeurt dat vaker en dat opent de weg voor solidariteit en steun."